Mavzu: ichki ishlar xodimlari psixologiyasi

1.YURIDIK TASHKILOT XODIMLARI SHAXSINING
PSIXOLOGIK TUZILISH

Yuridik tashkilot xodimlari shaxsining psixologik tuzilishi yetarli darajada o‘rganilmagan bo‘lib, уning psixologik tuzilishi quyidagi masalalarning hal qilinganligi darajasiga bog‘liq.

Birinchidan, yuridik tashkilot xodimi davlat xizmatchisi sifatida mavjudmi, mavjud bo‘lsa, unga qanday majburiyatlar yuklangan va qanday vakolatlar berilgan? Bizning davlatimizda bu masala yetarli darajada hal qilingan ва takomillashib bormoqda.
Ikkinchidan, yuridik tashkilot xodimlarining o‘zaro va fuqarolar bilan bo‘ladigan munosabatlari qanday ijtimoiy normalarga asoslangan? Bu masala ham ijobiy hal qilingan bo‘lib, u qonunchilikka hamda milliy va umuminsoniy qadriyatlarga asoslangan.
Uchinchidan, ichki ishlar idoralari xodimlarining kasbiy va ma’naviy-ma’rifiy tayyorgarlik darajasi qanday yo‘lga qo‘yilganлик masalaлари ham to‘g‘ri hal qilingan.
To‘rtinchidan, xodimlarning har bir ijobiy xatti-harakat qanday baholanadi? Mana shu masalalarning qonuniylik, adolat, axloqiylik mezonlari bilan hal qilinishi ichki ishlar idoralari xodimlarining psixologik tuzilishini belgilaydi. Psixolog olimlar shaxsning psixologik tuzilishini quyidagicha talqin qiladilar. Masalan, atoqli rus psixologi S. L. Rubinshteynning fikriga ko‘ra, shaxs psixologiyasi quyidagi tuzilishga ega:

1. 
   yo‘nalganlik, u ehtiyojlar, qiziqishlar, ideallar, e’tiqodlar, faoliyat va xulqning ustuvor motivlari hamda dunyoqarashlarda ifodalanadi;
   
2. 
   bilimlar, ko‘nikmalar, malakalar hayot va faoliyat jarayonida egallanadi;
   
3. 
   individual tipologik xususiyatlar temprament, irodada aks etadi.
   

K. K. Platonov ta’limotiga ko‘ra, shaxs psixologiyasining tuzilishi quyidagilarni o‘z ichiga oladi:
Yo‘nalganlik kichik tizimi (ost tuzilish) shaxsning axloqiy qiyofasi va munosabatlarini birlashtiradi. Undan harakatchanlik, barqarorlik, jadallik, ko‘lam (hajm) darajalarini farqlash lozim. Ijtimoiy tajriba kichik tizimi (ost tuzilishi) ta’lim vositasida, shaxsiy tajribada egallangan bilimlar, ko‘nikmalar va odatlarni qamrab oladi.
Psixologik aks ettirish shakllari kichik tizimi (ost tuzilishi) ijtimoiy turmush jarayonida shakllanuvchi bilish jarayonlarining individual xususiyatlarini o‘z ichiga oladi. Biologik shartlangan kichik tizimi (ost tuzilishi) miyaning morfologik va fiziologik xususiyatlariga muayyan darajada bog‘liq bo‘lgan patologik o‘zgarishlarni, shaxsning yosh, jins xususiyatlarini va uning tipologik xosiyatlarini birlashtiradi.