Mavzu: Identifikatorlarni boshqarish modellari

Barqarorlik va farovonlik yo’llarini izlash.

Rivojlangan mamlakatlarda siyosatchilar faoliyati, shukumat faoliyati shu kirsatkichlar darajasiga qarab basholanadi.

Basho darajasining barqarorligi - bu shunday sholatga erishishki, inflyatsiya darajasi shunday pastki, tadbirkorlar va oila xijaliklari iz qarorlarini qabul qilishda unga umuman e`tibor bermaydilar.

Inflyatsiya darajasini ilchash uchun iste`mol tovarlar bashosi

indeksi foydalaniladi. U rivojlangan mamlakatlar matbuotida e`lon qilib boriladi shamda tipik shashar oilasi sotib oladigan eng asosiy tovar va xizmatlar narxining irtacha darajasi shisoblanadi. Inflyatsiya shammaga bir xil ta`sir etmaydi, bu avvalom - bor, qancha va qaysi shaklda daromad oladi, qarzdormi yoki kreditormi, boyligi shajmiga bo\liq. Birinchi navbatda, oylikxir va nafaqaxirlar zarar kiradi.

Agar oylik va nafaqa indeksatsiya qilinsa, u inflyatsiyadan kip orqa qolmaydi. (nafaqa, posobiyalar AQSHda tiliqligicha indeksatsiya qilinadi, ya`ni iste`mol tovarlariga basho isishi bilan avtomatik tarzda nafaqalar oshiriladi). Odatda inflyatsiyadan kreditorlar yutqizadi, qarzdorlar yutadi. SHuning uchun qarz nominal daraja bilan beriladi. U esa real darajada qaytarib olinadi. Misol: inflyatsiya 10% bilsa, nominal foiz 15%, real esa 5%.
Inflyatsion mushitning yomon oqibatlaridan biri - oilalar, tadbirkorlar oldida echish qiyin bilgan vazifani qiyadi: narxlar nisbiy isishi bilan umumiy narx darajasidagi farqni ajratish.
Investitsiya loyishalari ishlab chiqarish yoki marketing faoliyati darajasidan emas, kiproq ish shaqi darajasining izgarishi, foiz stavkasi, xom-ashyo va resurslar narxi darajasiga bo\liq biladi (masalan, atom elektr stantsiyasi).
Ishsizlikni kamaytirish bu - qishimcha ish joyi, bu - qishimcha yaratilgan mashsulot va eshtiyojlarni qondirishning yuqoriroq darajasidir. CHunki ishsizlik bir tomondan– bu olinmagan mashsulot. Ikkinchi tomondan, kishilar shayotiy manfaatlariga zarar (jamiyat uchun keraksizlik, iz qobiliyatlarini ishlata olmaslik, iz ishlari bilan ma\rurlana olmaslik). Natija: oilalar buzilishi, kasallik kipayishi, jinoyatlar oshishi va sh.k.