Mavzu꞉ insonparvarlik tamoyili

---

MAVZU꞉ INSONPARVARLIK TAMOYILI 
REJA꞉ 
1.Tamoyil haqida tushuncha 
2.Insonparvarlik tamoyili haqida 
INSONPARVARLIK — insonning qadri, erkinligi, baxt-
saodati, teng huquqliligi toʻgʻrisida, insoniylikning barcha 
tamoyillarini yuzaga chiqarish uchun shartsharoitlar yaratib 
berish haqida gʻamxoʻrlik qilishni ifodalovchi tushuncha. Unga 
koʻra, dunyoda eng qimmatli narsa insondir, bu-tun 
mavjudot, borliq insonga, uning baxtsaodatiga xizmat qilishi 
lozim. Inson taqdiri, xalq manfaatlari, mamlakat kishilari haqida 
gʻamxoʻrlik Insonparvarlikning asosiy masalasidir. 
Keyingi asrlar davomida Insonparvarlik goyalari gumanizm 
nomi bilan rivojlandi. Bu atama birinchi marta 19-a. boshlarida 
fanda ishlatila boshladi va 20-a. ning oʻrtalarigacha jamiyatdagi 
adolatsizlikni, tengsizlikni tanqid qilishga qaratildi. 2-jahon 
urushidan ke-yin jahon taraqqiyotida tub oʻzgarishlar yuz berib, 
haqiqiy Insonparvarlik tomon jiddiy qadamlar qoʻyildi. Buni 
BMT, YUNESKO kabi xalqaro, mintaqaviy va davlatlararo 
tashkilotlar deklaratsiya va 
hujjatlarida koʻrish mumkin. 
Insonparvarlik 
har 
bir 
huquqiy, 
demokratik 
davlatning hayot qoidalaridan 
biriga 
aylanmoqda. 
Oʻzbekiston oʻz siyosatini Insonparvarlik shartlari, talablari, 
qoidalariga, Sharq va Gʻarb davlatlarining eng ilgʻor tajribalariga 
tayanib olib bormoqda.
. Ta’lim (o’qitish) jarayoni murakkab hamda ko’p qirralidir. 
Unda o’qituvchi va o’quvchilar faol ishtirok etadilar. Bu 

---

jarayonning muvaffaqiyatli va samarali natijasi ta’lim 
jarayonining qonun-qoidalari, ya’ni ta’limga qo’yilgan didaktik 
talablarga qay darajada amal qilishlariga bog’liq
O’qitish bilish faoliyatining ajralmas qismi sifatida, insonning 
tevarak-atrofdagi dunyoni bilishning umumiy qonunlari asosida 
sodir bo’ladi. Shu sababli shaxsni o’qitish, tarbiyalash, barkamol 
avlod qilib etishtirish jarayonida bir butunlikda amalga oshirish 
zarur. O’qituvchi qachonki ta’lim tamoyillaridan xabardor 
bo’lgandagina uni samarali boshqarish, o’qitishning samarali 
usullarini to’g’ri tanlash imkoniyatiga ega bo’ladi.
Ta’lim metodlaridan oqilona foydalanib, ilmiy dars o’tish, 
o’quvchilarni hayotda 
o’z 
o’rnini topishga, 
ongning 
shakllanishiga katta asos bõlibxizmat qiladi.O’qituvchining 
ma’lum fan ilmini o’quvchilar ongiga etkaza olish mahorati, shu 
o’quvchilarni bo’lg’usi hayot yo’llarini tanlashda muhim 
ahamiyatga ega.
Insonparvarlik — insonning qadri, erkinligi, baxt-saodati, teng 
huquqliligi toʻgʻrisida, insoniylikning barcha tamoyillarini 
yuzaga chiqarish uchun shart sharoitlar yaratib berish haqida 
gʻamxoʻrlik 
qilishni 
ifodalovchi 
tushuncha. 
Unga 
koʻra, dunyoda eng qimmatli narsa insondir, butun mavjudot, 
borliq insonga, uning baxt-u saodatiga xizmat qilishi lozim. 
Inson taqdiri, xalq manfaatlari, mamlakat kishilari haqida 
gʻamxoʻrlik qilish.
Insonparvarlik. Tarbiyaning insonparvarlik gʻoyasi muhim 
tushuncha boʻlib unda inson yoki shaxsning taqdiri yotadi. 
Insonparvarlik gʻoyasi har bir xalqning azaliy qadriyati 
hisoblanadi, umimiy qadriyat hisoblanadi. Masalan ikkinchi 

---

jahon urishi yillar[da oʻzbek xalqining turli millat xalqiga 
insonparvarligi, 
bolajonligi, 
xalqparvarligi 
hamda 
mehr 
oqibatliligi misoldir. Tarbiyaning markazida shaxs turar ekan har 
bir ison komil inson boʻlishga intilishi kerak, shundagina biz 
kutgan natijaga erishimiz mumkin. 
ABU 
Rayhon 
Beruniy, Abu 
Ali 
ibn 
Sino, Mirzo 
Ulugʻbek, Alisher Navoiy va b. asarlarida Insonparvarlik, inson 
erkinligi, uning qadr-qimmati gʻoyalari olgʻa surildi. Forobiy 
insonlarning inoq va doʻst yashashi mamlakatda xalqlar uchun 
katta foyda keltirishini isbotlashga intilgan va tin-chlikni qatʼiy 
quvvatlab, butun faoliyatini inson xizmatiga qaratgan. Navoiy 
inson taqdiri, xalq manfaa-ti, mamlakat haqida gʻamxoʻrlikni 
asosiy masala qilib qoʻygan.
Dunyoda eng qimmatli narsa insondir, degan fikrni olgʻa 
surgan. Uning fikricha, butun mavjudot, borliq insonga, uning 

---

baxt-saodatiga xizmat qilishi lozim. Jahon dinlari, jumladan 
islom dinida ham Insonparvarlik gʻoyalari oʻz ifodasini topgan. 
Unda faqir, kambagʻal, musofir, muhtoj kishilarga yordam 
berishga, sahovatli va insofli boʻlishga daʼvat qilinadi. 
Insonparvarlik tamoyili 
АВТОР: 
ADMIN
 · 29.08.2012