Mavzu: Interpolyatsiyon kvadratur formulalar. Nyuton-Kotess tipidagi kvadratura formulalari
Download 244.24 Kb. Pdf ko'rish
|
1-Mavzu (1)
4.Nyuton - Kottes formulalari.
Kvadratur formulaning sonli turg’unligi.Tekis to’rli interpolyatsion turdagi kvadratur formulalar Nyton Kottes formulalari deb ataladi. Agar shu tugun nuqtalar , k=0, 1, ….n kabi aniqlangan bo’lsalar, unda kvadratur formulalar yopiq turdagi kvadratur formula deb ataladi. Agar x=a , 0 h= , almashtirish bajarsak , k=0, 1, ….n bunda
Ko’rinishda ifodalanadilar. Nyuton- Kottes formulalari n bo’lganda axyon-axyonda ishlatiladilar chunki bu xolda ular xisoblash uchun turg’unmas bo’ladilar . Bunga sabab , koeffitsientlarining turli ishorali bo’lishlaridadir. Hisoblash uchun koeffitsientlar ishorasining bir xil ekanligini muhimligiga alohida to’xtalamiz.
Kvadratur yig’indini qaraymiz . f(x) funksiyaning qiymatlari biror bir xatolik bilan hisoblanadi, ya’ni aniq qiymat o’rnida ( )= f( )+ taqribiy qiymat topiladi deb faraz qilamiz . Unda o’rnida
Qiymat hosil bo’ladi , bunda Interpolyasion kvadratur formula f(x)=1 funksiyani aniq interallaydigan bo’lgani uchun
Bo’ladi. Bundan p(x) bo’lganda Bo’ladi va yig’indining n-ta bog’liq bo’lmagan M , bilan chegaralanganligi kelib chiqadi. Faraz qilamiz bizga koeffitsientlar manfiymas bo’lsinlar . Unda
Tengsizlikka ega bo’lamiz. Bu tengsizlik kvadratur yigindining xatoligi tartibi funksiya qiymatini hisoblashdagi xatolik tartibi bilan bir xil ekanligini ko’rsatadi. Agar koeffitsientlarning ishoralaari turlicha bo’lsa ,
Yig’indi n bo’yicha tekis chegaralangan bo’lmasligi mumkin va natijada n ning oshishi bilan ni hisoblash xatoligi o’sib borish mumkin. Bunday xolda Nyuton -Kottes formulalari bo’yicha xisoblash turg’un bo’lmaydi. Natijada bunday formulalardan n-ning katta qiymatlarida foydalanib bo’maydi. Shuday qilib (10.1) – integralni istalgan aniqlikda xisoblash uchun ikkita imkoniyat mavjud: Birinchidan:[a,b] kesmani bir-nechta qismlaga ajratib xar bir qism kesmada tugun nuqtalari soni katta bo’lmagan, Nyuton-Kottes formulasini qo’llash mumkin. Bunday usul bilan hosil qilingan formula murakkab kvadratur formula deb aytiladi. f(x) funksiya qiymatlarining ko’p marotaba xisoblanadigan bo’lganligi tufayli bunday formulalarni tejamli emasligiga qaramasdan ulardan tez-tez foydalaniladi. Xuddi shunday tugun nuqtali Nyuton- Kottes kvadratur formulasining aniqlikda yuqori bo’ladi. Ikkinchidan: tugun nuqtalarni maxsus tanlash yo’li bilan tugun nuqtalar soni Nyuton –Kottes kvadratur formulasining tugun nuqtalar soniga teng bo’lgan,lekin aniqlik tartibi yuqori bo’lgan kvadratur formula ko’rish mumkin.
Download 244.24 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: |
ma'muriyatiga murojaat qiling