Mavzu: Iqtisodiy tahlilning mazmuni va ahamyati

Kmm = P 1
B J
Bu yerda Kmm – moliyaviy mustaqillik koeffisinti. P 1 – balans passive 1-bo’limning jami. B J – Balansning jami.
Moliyaviy mustaqillik koeffisintining minimal mo’tadil qiymati 0,5 va undan yuqori bo’lsa bozor iqtisodiyoti talablariga javob beradi, ya’ni o’zini-o’zi mablag’ bilan ta’minlay oladi.
Tahlil ushbu koeffisintining yil oxiridagi qiymatini yil boshidagi qiymatiga solishtirib, o’zgarishini aniqlashdan boshlanadi.
Ushbu o’zgarish 2 omil ta’siri ostida yuzaga keladi :

1. 
   Balans jami summasining o’zgarishi hisobiga.
   
2. 
   O’z mablag’lari manbalarining o’zgarishi hisobiga.
   

Birinchi omilning ta’sirini aniqlash uchun “ shartli moliyaviy mustaqillik
koeffisinti “ dan bazis yilidagi moliyaviy mustaqillik koeffisintini chegirib tashlash kerak.
Ikkinchi omilning ta’sirini aniqlash uchun hisobot yilidagi moliyaviy mustaqillik koeffisintidan shartli moliyaviy mustaqillik koeffisintini chegirib tashlash kerak.
Korxonaning to’lovga qodirlik ko’rsatkichi to’lov mablag’larining to’lov majburiyatlariga nisbati tariqasida hisoblanadi. To’lov mablag’lari summasini qisqa muddatli majburiyatlar summasiga bo’lish orqali to’lovga qodirlik koeffisinti aniqlanadi.


Kt.q = A2
P2 – U.M.Q.K – Mu.m
Bu yerda A2- to’lov mablag’larining jami; P2 – majburiyatlarning jami; U.M.Q.K – uzoq muddatli qarzlar va kreditlar; Mu.m – hukumat qarori bilan muddati uzaytirilgan majburiyatlar ( qarzlar )
To’lov mablag’lari tarkibiga moddiy aylanma aktivlar, pu; mablag’lari, qisqa muddatli moliyaviy quyilmalar va debitorlik qarzlari kiritiladi:
Qisqa muddatli majburiyatlarga qisqa muddatli qarzlar, qisqa muddatli kreditlar va kreditorlik qarzlari kiritiladi. Qiaqa muddatli majburiyatlar summasini hisoblashda hukumat qarori bilan muddati uzaytirilgan qarzlar chegirib tashlanadi. Korxona to’lovga qodir bo’lishi uchun ushbu koeffisint 2 va undan yuqori bo’lishi kerak. To’lovga qodirlik darajasining o’zgarishiga 4 ta omil ta’sir qiladi.

1. 
   Doimiy xarakatdagi aktivlar.
   
2. 
   Tez sotiladigan aktivlar.
   
3. 
   Sekin sotiladigan aktivlar.
   
4. 
   Qiyin sotiladigan aktivlar.
   

Aktivlarga qo’yilgan mablag’larni o’z mablag’lari hisobiga qoplaydigan, noo’rin debitorlik va kreditorlik qarzlariga yo’l qo’ymaydigan hamda o’z majburiyatlarini o’z vaqtida to’laydigan korxona moliyaviy barqaror korxona hisoblanadi.
Mustaqillik, moliyaviy barqarorlik va moliyaviy qaramlik koeffisientlarini moliyaviy barqarorlikning asosiy ko’rsatkichlari deb qarash mumkin.

1. 
   Mustaqillik koeffisienti xo’jalik yurituvchi sub’ekt moliyaviy holatining mablag’larining qarz manbalariga qaram emasligini tavsiflaydi. U quyidagi formula bilan aniqlanadi: