Insonning xatti harakatlari va amallari beixtiyor va ixtiyoriy bo'lishi mumkin. Beixtiyor amallarida ongning ishtirok etishi shart emas. Beixtiyor xarakatlardan farqli ravishda iroda yoki ixtiyoriy xarakatlar, oldimizga qo'yilgan aniq maqsadga erishish uchun ularni ongli ravishda tartibga solishga qaratilgan holda amalga oshiriladi. - Insonning xatti harakatlari va amallari beixtiyor va ixtiyoriy bo'lishi mumkin. Beixtiyor amallarida ongning ishtirok etishi shart emas. Beixtiyor xarakatlardan farqli ravishda iroda yoki ixtiyoriy xarakatlar, oldimizga qo'yilgan aniq maqsadga erishish uchun ularni ongli ravishda tartibga solishga qaratilgan holda amalga oshiriladi.
- Irodani ishga solish, irodali bo'lish uchun inson o'z oldidagi to'siqlarni yenga olishi darkor. Irodali bo'lish xar kimning o'ziga bog'liq. Shu jixatdan irodasi bo'sh odamlar farq qilinadi.
- Odamning irodasi tarbiya, o'qish va mehnat faoliyatida vujudga keladi. Turmushda uchraydigan qiyinchiliklar iroda bilan yengiladi. Bunda bolalikdagi tarbiyaning ahamiyati beqiyos.
- Xarakat aktlari va irodani tekshirishda odamning hatti xarakatlarini, bemorlarda esa ularning kasalxonada, mehnat terapiyasi vaqtida qiladigan hatti harakatlarini kuzatib borish katta ahamiyatga ega
- Kuzatuvlar tabiiy va tajriba sharoitlarida o'tkaziladi. Tajriba metodini ko’rib chiqiladigan bo'lsa:
- muskullar elektr potensialining o'zgarishlari qayd qilib boradigan elektromiografiya, shuningdek odamning harakat reaksiyasini hisobga olishga imkon beradigan har hil reaktometrlardan foydalaniladi.
- Muskullarning ish qobiliyatini barqarorligi va charchash dinamikasini o'rganish uchun maxsus asbob-ergografda tekshirish uchuli keng qo'llaniladi.
- Irodaviy ish-harakatlarga miqdor jixatidan baho berish katta qiyinchiliklarni tug'diradi. Sabotlilik (iroda kuchik)ga ob'yektiv ta'rif berish uchun odam tomonidan bajarilgan vazifa bilan o'sha irodaviy akt vaqtida ro'y beradigan vegetetiv reaksiyalarning nechog'lik ifodalanganligi o'rtasidagi nisbatni hisobga olish tavsiya etiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |