Mavzu: Jadval ko`rinishidagi miqdorlar

1 - misol. A nomli 7 ta elementdan iborat chiziqli jadvalni hosil qiling. 

Tartib raqami  1 

2 

3 

4 

5 

6 

7 

Qiymati 

x 

A  a 

t 

r 

z 

m 

Demak,  jadval  elementlari  va  ularga  mos  qiymatlar  quyidagicha 

moslikda ekan: 

Jadval elementi  A[l]  A[2]  A[3]  A[4]  A[5]  A[6]  A[7] 

Qiymati 

x 

A 

a 

t 

r 

z 

m 

Ikki  o`lchovli  massiv  elementlari  ikkita  indeks  orqali  aniqlanib,  ular 

o‘zaro  vergul  bilan  ajratib  yoziladi  va  birinchi  indeks  satr  tartib  raqamini, 

ikkinchi  indeks  ustun  tartib  raqamini  bildiradi.  Masalan,  S[4,3]  yozuvi  –S 

nomli  massivning  4-satri  va  3-ustuni  kesishgan  katakda  joylashgan 

elementini bildiradi. 

2- misol. S nomli 4 x 5 (4 ga 5, ya’ni 4 ta satrli va 5 ta ustunli) to`g`ri 

to‘rtburchakli jadvalni tasvirlang (katakchada ko‘k rangda jadval elementlari 

yozilgan). 

Sat

r 

b

o

`j

ich

a tar

ti

b

 ra

q

am

i 

Ustun bo`yicha tartib raqami 

 

2 

3 

4 

5 

6 

1  3.2 

S[l,2]

 

1.37 

S[ 1.3]

 

-1.25 

S[l,4]

 

7.12 

S[l,5]

 

-11.4 

S[l,6]

 

2  0.5 

S[2,2]

 

1.1 

S[2,3]

 

1.2 

S [2,4]

 

-1,1 

S[2,5]

 

4.22 

S[2,6]

 

3  -0.1 

S[3,2]

 

1.01 

S[3,3]

 

71.2 

S[3,4]

 

4.1 

S[3,5]

 

-4.11 

S[3,6]

 

4  6.3 

S[4,2]

 

-7.01 

S[4,3]

 

1.5 

S[4,4]

 

7.5 

S[4,5]

 

-1.09 

S[4,6]

 

Jadvaldan  ko`rinadiki,  masalan,  S[l,3]=1.37,  S[2,2]=0.5,  S[4,6]=  -

1.09. 

Dasturda  massivlar  o`zgaruvchilar  kabi  albatta  tavsiflanishi  zarur. 

Buning  uchun  Paskal  dasturlash  tilining  Array  xizmatchi  so`zi  ishlatiladi. 

Bu  so`zdan  keyin  kvadrat  qavs  ichida  massivning  birinchi  va  oxirgi 

---

5 

 

elementlarining  tartib  raqamlari  o`zaro  ikkita  nuqta  (..)  bilan  ajratib 

yoziladi.  Davomida  Paskalning  of  xizmatchi  so`zi  va  undan  keyin  massiv 

elementlarining turi yoziladi. Masalan:  

var 

A:  array[1..7]  of  char;  {1-misoldagi  elementlari  1  dan  7  gacha 

tartiblangan char (belgili qiymati) turdagi A nomli chiziqli massiv} 

S:  array[1..4,2..6]  of  real;  {2-misoldagi  satrlari  1  dan  4  gacha  va 

ustunlari  2  dan  6  gacha  tartiblangan  real  (haqiqiy  qiymati)  S  nomli  ikki 

o`lchovli massiv} 

bma: array[-2..100] of integer; {-2 dan 100 gacha tartiblangan butun 

turdagi bma nomli chiziqli massiv}