Mavzu: Jismoniy mashqlarning xarakteristikasi. Jismoniy mashqlarning paydo bо‘lishi Reja: Jismoniy mashqlarning mazmuni. Jismoniy mashqlar texnikasi. Fazoviy xarakteristika dastlabki holat,gavda qismlarining holati traeketoriya

Kо‘plab ibtidoiy xalqlarda о‘ziga xos pedagogik yо‘naltirilgan marosim bor edi - bu yigit yoki qizning erkaklar va ayollarning yosh sinfiga о‘tishi bilan bog‘liq boshlanish marosimi (bag‘ishlanish). Boshlang‘ichga tayyorgarlik kо‘rish, yoshlar tayyorgarlikdan о‘tkazilgan, ovda qatnashgan va qat’iy intizomga rioya qilgan.Shunday qilib, mehnat jarayonlari, ov qilish, diniy marosimlar va tashabbus jismoniy mashqlar paydo bо‘lishiga yordam berdi. Insoniyat jamiyatining rivojlanishi bilan mehnat faoliyati va jismoniy mashqlar о‘rtasidagi о‘xshashlik yо‘qoldi. Mehnat jarayoni bilan bog‘liq bо‘lgan murakkab vosita harakatlaridan asta-sekin individual harakatlar ajratilib, keyinchalik jismoniy tarbiya mashg‘ulotlarida (yugurish, uloqtirish, sakrash va hk) ishlatila boshlandi.

 Har xil mushak guruhlari uchun mashqlar maxsus yaratilgan. Ular buyumlar bilan va ularsiz ijro etilgan. Jismoniy mashqlarning rivojlanishi va yaratilishi tо‘xtamaydi. Hozirgi vaqtda bolaning harakat faoliyatini rivojlantirish uchun uning keyingi jismoniy rivojlanishiga qaratilgan yangi tizimlar yaratilmoqda. Jismoniy mashqlar ta’rifi Jismoniy mashqlar jismoniy tarbiyaning asosiy vositasidir. Ular sog‘lomlashtirish va tarbiyalash vazifalarini, bola shaxsini har tomonlama rivojlantirishni kompleks hal qilishda foydalaniladi. Jismoniy mashqlar bu tananing psixofizik holatini oldini olish va tuzatishning nihoyatda samarali vositasidir. Jismoniy tarbiya nazariyasi va amaliyotidagi "mashq" atamasi ikki ma’noga ega. Ular jismoniy tarbiya vositasi sifatida rivojlangan harakat harakatlar turlarini shuningdek metodologik tamoyillarga muvofiq ravishda tashkil qilingan harakatlarni takroriy takrorlash jarayonini belgilaydilar. Ushbu tushunchalar о‘zaro bog‘liq bо‘lsa-da, ular orasida farqlar ham mavjud. Birinchi holda, biz ular jismoniy tarbiya jarayonida bolaning jismoniy holatiga qanday ta’sir qilishlari haqida gaplashamiz; ikkinchisida - bu ta’sir qanday, qanday usullar bilan amalga oshiriladi.

 Ushbu ma’nolarni aniq ajratish uchun terminologik aniqlik kiritish kerak: birinchi holda "jismoniy mashqlar" atamasini, ikkinchisida "mashq qilish usuli (yoki texnikasi)" atamasini qо‘llash maqsadga muvofiqdir. Bola tomonidan amalga oshiriladigan vosita harakatlari xilma-xil: bu mehnat, modellashtirish, rasm chizish, musiqa asboblarida о‘ynash, о‘ynash faoliyati va boshqalar. Uning harakatlarining yaxlitligi, ajralmas harakatlar bilan birlashtirilganligi, hayotga faol munosabatda bо‘lishida namoyon bо‘ladi. Jamiyatni va jismoniy tarbiyani rivojlanishi, jismoniy mashqlarni mehnat va harbiy ish bilan о‘zaro bog‘liqligi yuqolib bordi. Bu murakkab harakat faoliyatidan ayrim mashqlar (turli masofalarga yugurish, uzoqqa uloqtirish, uzunlikka sakrash…) ni ajratib olish va ulardan jismoniy tarbiya maqsadlarida foydalanish imkonini berdi.