Mexanik kuchlanish: - Deformasiya hosil qiluvchi kuchni shu ta’sir etayotgan yuzaga nisbati deformasiya kuchlanishi deyiladi.
- Deformasiya o’lcho’vi bo’lib, nisbiy deformasiya hisoblanadi:
- I. Elastik deformasiya uchun Guk qonuni:
- Elastik jismlarda nisbiy deformasiya mexanik kuchlanishga to’g’ri proporsional bo’ladi.
- k – elastiklik koeffisenti
- Guk qonunini quyidagicha yozish mumkin:
- Е – elastiklik moduli yoki
- Yung moduli.
- (5)
- Elastik jismlar uchun Guk qonuni:
-
- Yung moduli fizikaviy kattalik bo’lib, jismga qo’yilgan shunday kuchlanishga tengki, u jism uzunligini 2 marta uzaytiradi, ya’ni ε=1 bo’ladi.
- II. Yopishqoq jismlar uchun Guk qonuni:
- Yopishqoq jismlarda nisbiy deformasiya nafaqat mexanik kuchlanishga, balki kuchning ta’sir etish vaqtiga ham bog’liq bo’ladi.
- III. Elastik yopishqoq jismlar uchun Guk qonuni:
- Ko’pchilik elastik jismlar ham yopishqoq, ham elastik xususiyatlarga ega bo’ladi, bunda Guk qonuni quyidagicha ifodalanadi:
- Biologik to’qimalarning mexanik xossalari.
- Tirik to’qimalarning muxim mexanik xossalaridan biri – mustahkamligidir. Mustahkamlik – bu buzilishga qarshilik ko’rsatish xossasi. U minimal buzish kuchlanishiga teskari proporsional bo’lgan, kattalik hisoblanadi.
- Eng katta mustahkamlikka suyak to’qimasi ega. δsuyak=106 N/m2
- Odam suyagining mustahkamligi Cu va Al dan katta, lekin po’latnikidan kichik. Travmotologiya va ortopediyada shuni nazarda tutish kerakki, suyakning siqilishga chidamliligi cho’zilishga nisbatan 1,8 marta katta.
- Yumshoq to’qimalarning mustahkamligi ularda biriktiruvchi to’qimalarning mavjudligi bilan tushuntiriladi. Ularning ichida kollagen tolalarining mustahkamligi yuqori. Ularning cho’zilishga mustahkamligi δ=107-108 N/m2
- Plastiklik - to’qimalarning kuchli cho’zilish xossasi. Plastiklikka barcha vena qon tomirlari ega, bu xususiyat tufayli ular barcha qonning 2/3 qismini sig’diradi.
- O’t pufagi, arteriya devorlari
- δ=3 * 106N/m2 da venalar-
- ning devorlari δ=5 * 105N/m2
- da uzilib ketadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
