Mavzu: Kombinatsion elementlar asosida tuzilgan mantiqiy sxemalarni sintez qilish Reja: Umumiy ma’lumotlar

Multipleksorlar va demultipleksorlar

Mulitipleksor deb n informattsion kirishdagi signallardan birini yagona chikishga uzatuvchi uzatilayotgan kirishda adresning unlik ekvivalent ikkilik adresiga ni teng kurilmaga aytiladi. Agarda OE chikishga ruxsat berish kirishi mavjud bыlsa, u xolda kirishda "0" xolat chikishi passiv xolatga (10.2 jadvalning oxirgi katori) utkazadi. "4 dan 1" mulitipleksorni ko‘rib chikamiz, u 4 informattsion kirish va lod4=2 adres kirishga egadir.

Uning umumiy mantiqiy tenglamasi quyidagi kurinishga tengdir.

Y=OE(x0*~a1*~a0+x1*~a1*a0+….) (10.1)
Keltirilgan ifodaning o’ng tomonidagilarga ikki marta inverlash va o’z-o’ziga o’tish aksiomalarni qo‘llab
Y=~(OE x0~a1*~a0+….+OE*x3*a1*a0) (10.2)
a
niklaymiz. (10.1) ifodaga mos sxema keltirilib, uning shartli belgisi va mexanik analogi ko‘rsatilgan.
Jamlagichlar (Summatori)
Jamlagich n-razryadli X=(X(n-1), ....X0) va Y=(y(n-1),....y0) kodlarni arifmetik kushishni amalga oshiruvchi kurilmaga aytiladi. Ikki bir razryadli ikkilik sonlarning qushish qoidasi
0 (+) 0 = 0
0 (+) 1 = 1 (+) 0 = 1
1 (+) 1 = 0 yuqori razryadga uzatiladi
Uchta bir razryadli sonlarning qushishi quyidagi amalga oshiriladi.
0 (+) 0 (+) 0 = 0
0 (+) 0 (+) 1 = 1
0 (+) 1 (+) 1 = 0 1 ta katta razryadga uzatiladi
1 (+) 1 (+) 1 = 1 1 ta katta razryadga uzatiladi.
Keltirilgan qoidaga asosan tuliq jamlagich mantiqiy funktsiyasi quyidagiga:
Jamlagich razryad natijasi
c(i+1) = xi*yi + xi*ci + yi*ci. (10.3)
Ortirma
si = ~yi(xi (+) ci) + yi~(xi (+) ci) =
yi (+) (xi (+) ci) = yi (+) xi (+) ci. (10.4)
Bir razryadli tulik jamlagichning (10.3) va (10.4) tenglamalarga mos sxema va shartli belgi keltirilgan.

Foydalanilgan adabiyotlar ro`yhati

1. 
   X.K. Aripov, A.M. Abdullayev, N.B. Alimova, X.X Bustanov, Y.V. Obyedkov, Sh.T. Toshmatov “Elektronika” O’zbekiston Faylasuflari milliy jamiyati nashriyoti Toshkent- 2012.
   
2. 
   N. Yunusov, I.S. Andreyev, A.M. Abdullayev, X.K. Aripov, Y.O. Inog’omva. “Elektronika bo’yicha asosiy tushuncha va atamalarning o’zbekcha-ruscha-inglizcha izohli lug’ati” – T. TEAI, 1998.
   
3. 
   X.K. Aripov, A.M. Abdullayev, H.B. Alimova “ Elektronika o’quv qo’llanma” – T. TATU, 2009.
   
4. 
   H. Nig’matov “Radioelektironika asoslari” O’zbekiston nashriyoti, 1994 yil.
   
5. 
   E.I. Manaev – Osnoviy radioelektironiki, M, “sov, radio” 1985.
   
6. 
   M.T. Turdiyev “Elektronika va elektironika asoslari” o’qituvchi nashriyot –MATBAA ijodiy uyi Toshkent – 2014.
   
7. 
   Karimov A.S , Mirhaydarov M.M “Nazariy elektironika” T., o’qituvchi , 1979.
   
8. 
   Rahimov G. R. Elektrotexnika. T., “ 0‘qituvchi“, 1966.