Mavzu: Kompyuter arxitekturasining apparat va dasturiy modellari Fan nomi: “Kompyuter arxitekturasi”

buyruqlar
hisoblagichidir, u qaysi buyruq bajarilishi
kerakligini (oldindan) ko`rsatadi.
• Bu registr odatda hech qanday hisoblashni
amalga oshirmaydi, buyruqlar hisoblagichi
nomi
noto`g`ri
qo`yilganiga
qaramasdan
butun dunyoda shu nom bilan ataladi;
• Komandalar registri esa hozirgi vaqtda qaysi
komanda bajarilayotganini ko`rsatadi.
• Ko`plab kompyuterlar boshqa
turli
registrlarni
ishlatishadi.
Ulrni bir qismi ko`p vazifali va
bir
qismi
aniq
vazifaga
mo`ljallangan bo`ladi.

---

Protsessorda buyruqlar bajarish tartibi
Protsessor har bir buyruqni bir nechta qadamlarda bajaradi. Quyidagilar buyruqni
bajarish qadamlari hisoblanadi:
1. Xotiradan keyingi buyruqni chaqiradi va buyruqlar registriga joylaydi;
2. Keyingi buyruqni ko`rsatish uchun buyruqlar hisoblagichi holatini o`zgartiradi;
3. Chaqirilgan buyruqning tipini aniqlaydi;
4. Agar buyruq xotiradagi so`z (word)dan foydalanyotgan bo`lsa, u so`zning
qayerda joylashganini aniqlaydi;
5. Zarurat bo`lsa bu so`zni markaziy protsessorning registriga o`tkazadi;
6. Buyruqni bajaradi;
7. Keyingi buyruqni bajarish uchun 1-qadamga o`tadi.

---

Protsessorda buyruqlar bajarish tartibi
• Yuqorida sanab o`tilgan qadamlar (tanlash – dekodlash - bajarish) barcha
kompyuterlarning asosiy vazifasi hisoblanadi.
• Markaziy protsessorning ishlashini (qadamlar) dastur ko`rinishida tasvirlash
mumkin.
• Tasvirlanayotgan kompyuterda ikkita registr mavjud: keyingi buyruqlar manziliga
ega bo`lgan buyruqlar hisoblagichi (PC) va arifmetik amallarning natijalari
saqlanuvchi akkumulyator (AC).
• Bundan tashqari ichki registrlar ham mavjud bo`lib, ularda: jotiy buyruq (instr),
joriy buyruqning tipi (instr_type), buyruq operandining manzili (data_loc) va
operandning o`zi (data) saqlanadi.

---