Mavzu: kordoba amirligi va andalusiya xalifaligi reja

---

Ислом тарихи Ҳусен Хайруллоевич Джураев 
1 
Mavzu: KORDOBA AMIRLIGI VA ANDALUSIYA XALIFALIGI 
Reja: 
1. 
Kordova, Kurtuba — Ispaniya 
2. 
Andalusiya davlati 
3. 
Arablar Ispaniyada 
Tayanch so‘z va iboralar: Ispaniya, amirlik, Kordov, shahar, Partugaliya, 
xalifalik, Islom. 
Abbosiylar xalifaligi Islom payg‘ambari Muhammaddan keyingi uchinchi 
xalifalik edi.U Muhammadning amakisi Abbos ibn Abdul-Muttalib (milodiy 
566—653) avlodidan bo‘lgan sulola tomonidan asos solingan bo‘lib, sulola o‘z 
nomini undan olgan.Ular milodiy 750 (hijriy 132) yilgi Abbosiylar inqilobida 
Umaviylar xalifaligini ag‘darib tashlaganlaridan so‘ng, hozirgi Iroqdagi 
poytaxt Bag‘doddan xalifalikning ko‘p qismiga xalifa sifatida hukmronlik 
qilganlar. Abbosiylar xalifaligi o‘z hukumatini dastlab Kufada, hozirgi Iroqda 
joylashgan edi, lekin 762 yilda xalifa Al-Mansur Bobilning qadimgi poytaxti 
Bobil shahri yaqinidagi Bag’dod shahriga asos soldi. Bag‘dod islomning oltin 
davri deb atalgan davrda ilm-fan, madaniyat, falsafa va ixtirolar markaziga 
aylandi. Abbosiylar davri hududlarni boshqarishda fors mansabdor 
shaxslariga (ayniqsa, Barmakiylar oilasiga) qaramlik, shuningdek, arab 
bo‘lmagan musulmonlarning ummatga (milliy jamoa) qo‘shilib borishi bilan 
ajralib turardi. Fors odatlari hukmron elita tomonidan keng qabul qilindi va 
ular rassomlar va olimlarga homiylik qilishni boshladilar.Bunday dastlabki 
hamkorlikka qaramay, 8-asr oxirlarida Abbosiylar arab bo‘lmagan 
mavaliylarni (mijozlarni) ham, fors amaldorlarini ham begonalashtirdilar.Ular 
756 yilda Andalus (hozirgiIspaniya va Portugaliya ) ustidan hukmronlikni 
Umaviylarga, 788 yilda Marokash Idrisiylarga, 800 yilda Ifriqiya va Sitsiliyani 
Aglobiylarga, Xuroson va Transoxiyani Somoniylarga, Saffoda Forsga 
berishga majbur bo‘ldilar. 870 yillarda, Misr esa 969 yilda Fotimiylar ismoiliy-
shia xalifaligiga. Xalifalarning siyosiy hokimiyati 945 va 1055-yillarda 
Bag’dodni egallab olgan Eron Buyidlari va Saljuqiy turklarining yuksalishi 
bilan cheklandi.