Mavzu: Ko`rish analizatorlari, ko`zning retseptor tizimi, ko`rish kasalliklari, to`r parda tuzulishi undagi fotokimyoviy jarayon, rang sezish nazariyalari

SKLERA KASALLIKLARI

• SKLERA KASALLIKLARI
• Episklerit — sklera sirt qatlamining yallig’lanishi.
• Sklerit — sklera chuqur qatlamlarining yallig’lanishi.
• Sklerokeratit — skleraning shox pardaga ham o’tuvchi yallig’lanishi.
• Sklera rivojlanishi anomaliyalari.
• SHOX PARDA KASALLIKLARI
• Keratit — shox pardaning yallig’lanishi.
• Keratokonus — shox pardaning yupqalashishi bilan kechadigan degenerativ yallig’lanishsiz ko’z kasalligi, bunda shox parda konussimon shaklga kiradi.
• Shox parda distrofiyasi — ko’z shox pardasi shaffofligini kamaytiradigan ko’z kasalliklari guruhi.
• Megalokornea — shox pardaning anomal kattalashib ketishi.
• KO’Z GAVHARI KASALLIKLARI
• Ko’z gavhari rivojlanishi anomaliyalari.
• Katarakta — ko’z gavharining xiralashishi;
• Afakiya — ko’z gavharining yo’qligi.

To`r parda tuzulishi va funksiyasi

•   To`r pardada ko`ruv reseptorlarining fotoreseptorlari joylashgan. Bu reseptorlar ko`ruv asabining oxiri- yorug`ni sezuvchi qismi hisoblanadi. To`r parda murakkab tuzilgan bo`lib, mikrosko`pda ko`rilganda 10 qavatdan tuzilganligi aniqlangan. To`r pardadagi asab hujayralari bir- biriga bog`langan uchta neyrondan iborat. Bu neyronlar tayoqcha va kolbacha shaklida bo`ladi. Odam ko`zida tayoqchasimon neyronlar soni 130 ml gacha yetadi, ualr qorongquda ko`radi. Kolbachasimon neyronlar esa 9 ml ga yaqin bo`lib, ular kunduzi ( yorug`da ) ko`radi ( rangni ajratadi ). Tayoqchasimon, kolbachasimon reesptorlarda qabul qilingan impulslar ikkinchi neyronga ulardan uchunchi neyronga o`tadi.

To’r parda. Ko’zning ichki pardasi – to’r parda murakkab ko’p qavatli strukturaga ega. To’r parda tashqaridan (orqadan, qorachiqdan eng uzoqdan) ichkariga (qorachiqka yaqin) qarab quyidagi qatlamlardan iborat: 1) pigmentli epiteliy;2) fotoreseptorlar qavati; 3) bipolyar neyronlar qavati va 4) ganglioz nerv hujayralar qavati. To’r pardaning tashqi, pigmentli epiteliydan tuzilgan qavatida fusstin nomli pigment bor. Fusstin yorug’likni yutib, uning qaytishiga va sochilishiga to’sqinlik qiladi va shu yo’l bilan ko’ruv sezgisining ravshan chiqishiga imkon beradi. Pigmentli hujayralar o’simtalari tayoqcha va kolbachalarning yorug’likka sezuvchan bo’lgan segmentini o’rab olgan. Bu hujayralar fotoreseptorlardagi modda almashinuvida va ko’ruv pigmenti sintezida ishtirok etadi.

• To’r parda. Ko’zning ichki pardasi – to’r parda murakkab ko’p qavatli strukturaga ega. To’r parda tashqaridan (orqadan, qorachiqdan eng uzoqdan) ichkariga (qorachiqka yaqin) qarab quyidagi qatlamlardan iborat: 1) pigmentli epiteliy;2) fotoreseptorlar qavati; 3) bipolyar neyronlar qavati va 4) ganglioz nerv hujayralar qavati. To’r pardaning tashqi, pigmentli epiteliydan tuzilgan qavatida fusstin nomli pigment bor. Fusstin yorug’likni yutib, uning qaytishiga va sochilishiga to’sqinlik qiladi va shu yo’l bilan ko’ruv sezgisining ravshan chiqishiga imkon beradi. Pigmentli hujayralar o’simtalari tayoqcha va kolbachalarning yorug’likka sezuvchan bo’lgan segmentini o’rab olgan. Bu hujayralar fotoreseptorlardagi modda almashinuvida va ko’ruv pigmenti sintezida ishtirok etadi.