Mavzu: Linux operatsion tizimi va uni kompyuterga o’rnatish. Reja

Disk bo'limini tayyorlash
Agar kompyuterda o’rnatilgan tizimni saqlagan xolda, Linuxni ham ishlatmoqchi bo'lsangiz, qattiq disk bo’limlarini
ikkinchi operatsion tizimni o’rnatishga tayyorlsh kerak. Agar siz kompyuteringizni Linuxga to'liq o’tkazishga yoki
operatsion tizim(OT)ni bo'sh qattiq diskka o'rnatishga qaror qilsangiz, bu bo’limni o'tkazib yuboring.
Windowsda Linuxni o’rnatish uchun “Управления дисками” vositasidan foydalaniladi. Linuxni o'rnatish uchun joy
ajratmoqchi bo'lgan disk yoki bo'lim tanlanadi. Ko'pgina distributivlar uchun xotirada 15 GB bo’sh joy etarli bo’ladi.
Ammo agar ko'plab ilovalarni o'rnatish ehtiyoji bo’lsa, ko'proq joy ajratishga to’g’ri keladi. Qattiq disk bo'limida o'ng
tugmani bosib “Сжать том” buyrug’ini tanlab, keraklicha o'lcham kiritiladi va OK bosiladi.Bunda diskda
ma’lumotlarni siqish jarayoni boshlanadi.Jarayon sekin davom etishi mumkin, shuning uchun sabr qilib kutishga
to’g’ri keladi.
Disk boshqaruvi bo'limlarning o'lchamlarini o'zgartirib bo'lgach, diskda qora bilan belgilangan bo'sh taqsimlanmagan
bo'sh joy paydo bo'ladi. Shu joyga Linuxni o'rnatish mumkin.
Keyinchalik, agar Linux kerak bo'lmasa, bo'limni o'chirib tashlash va bo'sh joyni xuddi shu "Управления дисками"
vositasi yordamida Windowsga qaytarish mumkin.

---

Linuxni xotira qurilmasidan yuklash
Quyidagi qadamlar ketma-ketligida Linuxning Ubuntu
distributivini
o’rnatish qadamlari keltirilgan.Komyuterni
qayta ishga tushirish jarayonida BIOS tizimiga kirib(har xil
komyuterlarda Esc, F2, F3, Del tugmalari bilan), asosiy
yuklash vositasi sifatida Linuxni o’rnatishga tayyorlangan
USB-disk
yoki
CD
yoki
DVD
yuritgichni
tanlanadi.
BIOSdagi o’zgarishlarni saqlab,undan F10 tugmasi bilan
chiqib ketish mumkin.Bunda komyuter qayta yuklanib,
tanlangan xotira qurilmasidan Linuxni o’rnatish jarayoni
boshlanadi.O’rnatish jarayoni qaysi tilda davom ettirilishini
tanlashni taklif qiluvchi quyidagi oyna ochiladi:
1-rasm.Operatsion tizim tilini tanlash oynasi.
Bu oynada kerakli til tanlanadi va quyidagi
menyu ochiladi:

---

2-rasm.Linux Ubuntu operatsion tizimi
o’rnatilishida ochiluvchi bosh menyu
Agar Linux Ubuntuni o’rnatmasdan ishlatib ko’rish yoki uni
sinab
ko’rish kerak bo’lsa, «Запустить Ubuntu без
установки» bo’limi tanlanadi. Operatsion tizimni qattiq diskga
o’rnatishni boshlash uchun menyudan «Установить Ubuntu»
bo’limi tanlanadi va Linux Ubuntu o'rnatuvchisi ishga tushadi.
Birinchi ochiladigan oynadan, o’rnatilayotgan operatsion tizim
tili tanlanishi kerak, bunda oldindan 1-rasmda tanlangan til
belilangan bo’ladi.

---

3-rasm.Linux Ubuntu operatsion tizimi
o’rnatilishida tilni tanlash oynasi.
«Продолжить»tugmasi
bosiladi
va
klaviatura
raskladkalarini tanlashni taklif etuvchi quyidagi oyna(4-
rasm) ochiladi:
4-rasm.Klaviatura raskladkasini tanlash oynasi
Klaviatura raskladkalari oldingi oynalarda tanlangan
tillarga mos ravishda tanlangan bo’ladi. «Продолжить»
tugmasi bosiladi va tizim tarkibidagi dastur, ilova va
yangilanishlarni
o'rnatish
parametrlarini
tanlash
imkoniyatini beruvchi oynaga o’tiladi(5-rasm).

---

5-rasm. Tizim tarkibidagi dastur, ilova va yangilanishlarni
o'rnatish parametrlarini tanlash oynasi
Bu oynada o'rnatmoqchi bo'lgan tizim tarkibida o’rnatilishi
mumkin bo’lgan dastur va ilovalarni tanlash kerak. Buning
uchun
dasturiy
ta'minotlarni
o'rnatishning
quyidagi
rejimlari taklif qilinadi:
“Обычная установка”(Oddiy o'rnatish) - bu standart
ilovalar
to'plamiga
ega
tizimni
o'rnatish.
Oddiy
kompyuter foydalanuvchilari uchun tavsiya etiladi,
chunki bu holda ishlash uchun zarur bo'lgan barcha
dasturlar avtomatik ravishda o'rnatiladi;
“Минимальная установка”(Minimal o'rnatish) - bu
minimal ilovalar to'plamiga ega tizimni o'rnatish. Agar
faqat asosiy yordamchi dasturlarga ega bo'lgan toza
tizimni
o’rnatish
kerak
bo’lsa,
ushbu
rejimdan
foydalanish
mumkin, bunda boshqa barcha ilovalar
alohida o’rnatilishi kerak bo’ladi. Bu rejim tizimni o'zi
uchun sozlashni yoqtiradiganlar uchun, ya'ni faqat uziga
kerak bo'lgan ilovalarni o'rnatishni xoxlovchilar uchun
tavsiya etiladi.
Ko’p xollarda “Обычная установка”(Oddiy o'rnatish)
rejimini
tanlab,
Internetga
kirish
imkoni
bo'lsa,