Mavzu: manzarali dukkakli daraxt turlarini ko`paytirish va ko`chatlarini yetishtirish. Akatsiya, albitsiya, bagryanik drokni ko‘paytirish va ko‘chatlarini yetishtirish

Gledichiya turkumining vakillari daraxt o‘simliklardir. Barglari juft patsimon yoki qo‘sh patsimon bo‘lib, qishda to‘kilib ketadi. SHoxlagan tikanlari bor, dukkagi uzun, yassi tuzilgan. Turkumning bitta gledichiya turi bor. Gledichiya (Gleditsia triacanthos L.) bo‘yi 25- 30 m ga, diametri 0,7 m ga etadigan katta daraxt. SHox-shabbasi katta, yoyiq, siyrak, po‘stlog‘i silliq, qo‘ng‘ir-kul rangda, yosh novdalari va shoxlarining po‘stlog‘i kul rang.

Gledichiyaning urug‘lari etilgan dukkagi

Novda, shoxlaridagi barglar qo‘ltig‘ida shoxlanib ketgan tikanlar bo‘ladi, bu tikanlar o‘zgargan novdalardir. Barglari uzun bandli, novda larining pastki qismidagilari jufg patsimon, o‘rta qismidagilari qo‘sh patsimon tuzilgan. Bargchalari mayda, oval shaklda, cheti tekis.

144

Gledichiya may oyida gullaydi. Gullari kichik shingilsimon to‘pgul hosil qiladi. Ular mayda, tukli, gulqo‘rg‘oni yashil rangda, xushbo‘y, nektarli bo‘ladi. Ikki jinsli, ba’zan bir jinsli bo‘ladi. Dukkagining bo‘yi

50. 
    sm, ga, eni 3-4 sm ga etadi, etilish oldidan sentyabr-oktyabrda to‘q jigar rangga kiradi.
    

Mevasining eti shirali, tarkibida fitonsid moddasi bor. Dukkaklari etilgandan so‘ng terib olinadi. Xomashyodan toza urug‘ chiqishi 20-25%ni tashkil etadi. 1000 dona urug‘larining og‘irligi 110 grammdan

220. 
     grammgacha bo‘ladi. Ular yog‘och yashiklar yoki qoplarda saqlanadi. Kuzda quruq urug‘larni sepish mumkin. Bahorda bo‘lsa quruq urug‘lar qaynoq suvda ishlov beriladi va 8-10 soat suvda qoldiriladi. Urug‘ ekish me’yori 10-12 g/pog m. Ekish chuqurligi 4 sm.
     

Dukkagining ichida loviyasimon urug‘lari bo‘ladi. Urug‘i endospermasiz. Po‘sti juda qalin va qattiq bo‘lib, urug‘ning tez unib chiqishiga to‘sqinlik qiladi. Shuning uchun urug‘ini sepishdan oldin qaynoq suvda ivitib. po‘sti zararlantiriladi. U shundagina unib chiqadi.

Gledichiya tez o‘sadi, 120 yil yashaydi. YOn va o‘q ildizlari erga 1,5 m chuqur kiradi, atrofga 20 m gacha tarqaladi. U ildizdai bachkilaydi va to‘nkasidan o‘sadi. Tanasidagi tinim holatidagi kurtaklardan bo‘yi 15-

20. 
    sm ga etadigan tikanlar o‘sib chiqadi, ular shoxlanib ketadi va tananing hamma qismini qoplaydi, ularda barg va gullar rnvojlanishi mumkin.
    

Turkumning eng xarakterli turi