Mavzu: mehnat bozori va korxonalarda mehnat resurslaridan foydalanish

 
10.8-rasm. Monopsonist mehnat bozori 
Raqobatlashgan mehnat bozorida muvozanat holat nuqtada o‘rnatiladi.
nuqtada talab va taklif chiziqlari kesishadi. Muvozanat holatida ishchi miqdordagi ish 
haqi bilan ta’minlanadi. Monopsonist har bir birlik mehnat uchun bir xil ish haqi 
to‘lagani uchun taklif chizig‘i o‘rtacha xarajat chizig‘idan iborat bo‘ladi. Chekli 
mehnat xarajatlari chizig‘i o‘rtacha xarajat chizig‘idan yuqorida yotadi. va
chiziqlarini kesishgan nuqtasi monopsonik holatda qancha ishchi bilan band bo‘lishini 
aniqlaydi. Bu yerda monopsonik muvozanat holati sharti. Demak, monopsonist 
ishchilar sonini dan qisqartirib, ish haqini dan ga qisqartirishga erishadi. Shunday 
qilib, monopsonist bir vaqtning o‘zida ham ishchilar sonini qisqartirib, ham ish haqini 
pasaytirib, o‘z foydasini to‘rtburchak yuziga teng bo‘lgan miqdorda oshiradi. 
 
Minimal ish haqi. Minimal ish haqi davlat tomonidan qonun orqali o‘rnatiladi. 
Ko‘p hollarda minimal ish haqi muvozanat ish haqi darajasidan yuqori qilib 
o‘rnatiladi.
Bunday holda umumiy o‘rtacha ish haqi oshadi, lekin ishchilarni ishga yollash 
soni qisqaradi. Minimal ish haqini o‘rnatilishini va uni oshirilishini kasaba 
uyushmalari ham ko‘pincha talab qilib chiqadilar. Minimal ish haqi qanday oqibatlar 
bilan bog‘liqligini ko‘rib chiqaylik. 
Minimal ish haqi ko‘proq malakasiz ishchilar va ish topa olmagan ishchilarga 
salbiy ta’sir ko‘rsatadi. Nima uchun deganda, malakali ishchilarga talab har doim 
mavjud bo‘ladi, shu sababli ular minimal ish haqining oshishidan yutadilar. Umuman, 
minimal ish haqining ortishi, ish bilan band bo‘lgan aholining yuqoriroq daromad 
olishini ta’minlaydi. Minimal ish haqi oshganda, mehnatga haq to‘lashning barcha 
stavkalari qaytadan ko‘rib chiqiladi va oshiriladi.