Qadimgi turkiy til va eski turkiy til . - Qadimgi turkiy tillar — turli turkiy xalqlar yozma yodgorliklarida saqlangan, lekin hozirgi kunda aloqaaralashuv vazifasini yoʻqotgan tillarni bildiruvchi shartli atama. Bu tillar amal qilgan vaqt chegarasi ancha katta davrni qamrab oladi.
- Qadimgi turkiy tillart.ning eng qadimiysi urxunenisey (turkrunik) yodgorliklari tili boʻlib, uning adabiy varianti 7—9-asrlarga toʻgʻri keladi. Runik bitiklar Sharqda Lena daryosidan Gʻarbda Dunay daryosigacha boʻlgan ulkan hududdan topilgan. Eng yirik bitiklar Urxun va Yenisey daryolari havzalarida aniqlangan. Urxun bitiklari dastlab 1893-yilda V.Tomsen va V.V.Radlovshr tomonidan oʻqilgan (qarang Urxunenisey yezuvi). Umumiy runik tilning shakllanishiga oʻgʻuz qabilalarining tili asos boʻlgan. Adabiy til sifatida runik tildan turli qabilaurugʻlar va ijtimoiy tabaqalar foydalangani tufayli maʼlum darajada vazifaviyuslubiy va mintaqaviy variantdorlikka, muayyan ishlanganlik, meʼyoriylikka ega boʻlgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
