Qulog‘imizga «bozor iqtisodiyoti» atamasi tez-tez chalanib turadi. Ammo, ko‘plar mazkur tushuncha o‘zi nima ekanligi va uning tarixi haqida yetarli bilimga ega emas. Quyida shu to‘g‘risida suhbatlashamiz. - Qulog‘imizga «bozor iqtisodiyoti» atamasi tez-tez chalanib turadi. Ammo, ko‘plar mazkur tushuncha o‘zi nima ekanligi va uning tarixi haqida yetarli bilimga ega emas. Quyida shu to‘g‘risida suhbatlashamiz.
- Erkin bozor tizimi deganda odamlar ixtiyoriy ravishda bir-biri bilan savdo qiladigan, mahsulot va xizmatlarga bo‘lgan talab hamda taklif tartibni yaratadigan iqtisodiyot tushuniladi. Bunda davlat aralashuvi va tartibga solishi juda kam yoki umuman bo‘lmaydi. Bir so‘z bilan aytganda, sof erkin bozorda jismoniy shaxslar va kompaniyalar iqtisodiy jihatdan o‘zlari xohlaganicha harakat amalga oshirishlari mumkin.
- Bozor iqtisodiyoti odamlar bir-biri bilan savdo qila boshlaganidan beri turli shakllarda mavjud bo‘lib kelgan. Erkin bozorlar tildan farqli ravishda ijtimoiy muvofiqlashtirishning tabiiy jarayoni sifatida paydo bo‘ldi. Ya’ni, hech bir intellektual ixtiyoriy ayirboshlash yoki xususiy mulk huquqini ixtiro qilmagan; hech bir hukumat ham buni konsepsiya qilib ishlab chiqmagan yoki pulni ayirboshlash vositasi sifatida foydalanishni birinchi amalga oshirmagan.
Erkin bozor – bu ixtiyoriy ayirboshlash, talab va taklif qonunlari davlat aralashuvisiz iqtisodiy tizim uchun yagona asos bo‘ladigan bozordir. - Erkin bozor – bu ixtiyoriy ayirboshlash, talab va taklif qonunlari davlat aralashuvisiz iqtisodiy tizim uchun yagona asos bo‘ladigan bozordir.
- Erkin bozorlarning asosiy xususiyati – majburiy bitimlar yoki bitimlar bo‘yicha shartlarning yo‘qligi.
- Erkin bozorni hech kim ixtiro qilmagan; u savdo va savdo uchun ijtimoiy institut sifatida organik ravishda paydo bo‘ldi.
- Erkin savdo tarafdorlari hukumat aralashuvi va tartibga solishdan norozi bo‘lishsada, xususiy mulk huquqlari, cheklangan javobgarlik va bankrotlik to‘g‘risidagi qonunlar kabi ba’zi huquqiy asoslar global erkin bozorlarni rag‘batlantirishga yordam berdi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
