Mavzu: monopoliya va uning vujudga kelish sabablari. Iqtisodiy monopolizm va uning salbiy oqibatlari

О’ZBEKISTОN RESРUBLIKАSI ОLIY TА’LIM, FАN VA INNОVАTSIYАLАR VАZIRLIGI
Q
ARSHI MUHANDISLIK-IQTISODIYOT INSTITUTI
“INNOVATSION IQTISODIYOT” KAFEDRASI
IQTISODIYOTNI DAVLAT TOMONIDAN TARTIBGA SOLISH USULLARI FANIDAN
REFERAT
MAVZU: MONOPOLIYA VA UNING VUJUDGA KELISH SABABLARI. IQTISODIY MONOPOLIZM VA UNING SALBIY OQIBATLARI

BAJARDI: Meyliyev Bobur

4-kurs, I-161-19-Guruh talabasi

QABUL QILDI: Professor, I.f.d Ergashev R.X.

QARSHI-2023
MAVZU: MONOPOLIYA VA UNING VUJUDGA KELISH SABABLARI. IQTISODIY MONOPOLIZM VA UNING SALBIY OQIBATLARI
MUNDARIJA:
Kirish…………………………………………………………………………….3
I Bob. Monopoliya va uning vujudga kelish sabablari.

1. 
   Monopoliya tushunchasi va uning turlari…………………………………5
   
2. 
   Monopoliyaning vujudga kelish sabablari………………………………..11
   
3. 
   Monopoliyaning ijobiy va salbiy jihatlari. ………………………………16
   

II Bob. Iqtisodiy monopolizm va uning salbiy oqibatlari

1. 
   Iqtisodiy monopolizm va uning salbiy jihatlari…………………………..20
   
2. 
   Antimonopol siyosat. …………………………………………………….25
   

Xulosa……………………………………………………………………………..32
Foydalanilgan adabiyotlar…………………………………………………………33


Kirish.
Mavzusining dolzarligi. Mustaqil ishning dolzarbligi haqida to`xtalib o`tsak, O’zbekistonda davlatning raqobatchilik muhitini shakllantirishga qaratilgan siyosatida xususiylashtirish, davlat mulki hisobidan mulkchilikning boshqa shakllarini vujudga keltirish asosiy o’rin tutadi. Xususiylashtirish natijasida mulk egalari qo’liga topshirilgan taqdirda, ko’p tarmog’li iqtisodiyot va raqobatchilik muhiti vujudga keladi. Raqobatning amal qilishi ma'lum shart-sharoitlarning mavjud bo’lishini taqozo etadi. Bunday shart-sharoitlar faqat bozor munosabatlari qaror topgan muhitda mavjud bo’lishi mumkin.
Shunday ekan, bozor iqtisodiyotini yuzaga keltirish ayni vaqtda raqobatchilik muhitining shakllanishini ham bildiradi.
Iqtisodiy sub'ektlarning qulay mavqega ega bo’lish, daromad olishga intilishlari natijasida raqobat kelib chiqadi. Raqobat tarixiy taraqqiyot mahsuli bo’lganligi uchun uning ijtimoiy va iqtisodiy jihatlari mavjuddir. Raqobatda inson manfaatini aks ettiruvchi barcha xususiyatlar, ya'ni ijtimoiy, siyosiy, huhuqiy, ma'naviy kabi qator boshqa jihatlar asos sifatida yuzaga chiqadi.
Bozor munosabatlari rivojlangan mamlakatlarda raqobatchilik muhiti uzoq davr mobaynida o’z-o’zidan, evolyusion yo’l bilan vujudga kelgan. Bunday holat asta-sekin erkin raqobat muhitining tashkil bo’lishiga olib keldi.
Iqtisodiyotda monopollashuv tamoyillari kuchayib borishi bilan raqobat cheklanadi. Shu sababli raqobatchilik muhitini vujudga keltirishda davlat kam qatnashadi. Bu davlatning monopoliyalarga qarshi siyosatida o’z aksini topadi. har bir mamlakatdagi aniq vaziyat, ya'ni iqtisodiyotning monopollashuv darajasi, uning miqyosi va xarakteriga qarab, bu siyosat erkin raqobat muhitini yangidan yaratish, uni saqlab qolish, zarur bo’lganda qaytadan tiklash, raqobat usullarini qaror toptirishga qaratiladi