Мавзу: Морфемика сўзнинг морфем структураси ҳақидаги таълимот

5-savol bo’yicha savol va topshiriqlar 
5.1. 
1-topshiriq. Matndagi morfem tarkibli so‟zlarni kategorial va nokategorial 
morfemalarga ajrating. 

Davlat tili 
Jahondagi juda ko‟p milliy davlatlar o‟z davlat tiliga egalar. "Davlat tili" deganda 
shu davlat hududida asosiy aloqa - aralashuv vositasi bo‟lgan til tushuniladi. 
Barcha davlat hujjatlari davlat tilida yoziladi; yig‟inlar, anjumanlar, qurultoylar shu 
tilda olib boriladi. 
5.2. 
1-topshiriq. Kategorial forma yasovchi affiksal morfemalar deb: 

---

a) predmetlik tushuncha (ma‟no)sini ifodalaydigan affiksal morfemalarga 
aytamiz; 
v) belgi ifodalaydigan so‟zlar yasovchi affiksal morfemalarga aytiladi; 
s) belgi ifodalaydigan so‟z yasovchi, forma yasovchi affiksal morfemalarga 
aytiladi. 
d) predmetlik ma‟nosini ifodalaydigan forma yasovchi affiksal morfemalarga 
aytiladi; 
e) kategorial forma yasovchi affiksal morfema deb bir so‟z turkumining 
grammatik kategoriyasiga xos shakliga aytiladi.
2-topshiriq. Toycha, qopchiq, toychoq, maqtanchoq, qo‟zichoq, qizilcha (lavlagi), 
qorachiq, chug‟urchiq so‟zlarini ikki guruhga: kategorial forma va nokategorial 
(funktsional) forma yasovchi affiksal morfemali so‟zlarga ajrating. 
5.3. 
1-topshiriq. Nokategorial forma yasovchi affiksal morfemalar (FYaAM) deb: 
a)so‟zning lug‟aviy ma‟nosini o‟zgartiradigan (FYaAM)ga aytiladi; 
v)so‟zlararo sintaktik aloqa - munosabatni ko‟rsatadigan FYaAMga aytiladi; 
s)grammatik kategoriyaga qarashli bo‟lmagan ma‟no, ya‟ni so‟zlarning ma‟lum 
bir modal ma‟nosini ifodalab, ularni biror sintaktik vazifa bajarishiga xoslangan 
shakllarini yasovchi morfemalarga aytiladi; 
d)so‟zlarni o‟zgartiruvchi - turlovchi va tuslovchi FYaAM ga aytiladi. 
2-topshiriq. Ot va fe‟llarga qo‟shilib ularning nokategorial shakllarini yasaydigan 
forma yasovchi affiksal morfemalarning turlarini sanab keltiring.