Mavzu: Multimediya aloqa tarmoqlarida qo‘llaniladigan texnologiyalar

servis yuqori sifatli tovushni, masalan, musiqa, konsertlardagi chiqishlarni va h.k. 
larni uzatishni va eshittirishni amalga oshiradi. 
Videotelefoniya. Mazkur servis ikki abonent о‘rtasida insonlar nutqini uncha 
yuqori bо‘lmagan sifatdagi uning tasviri bilan birga uzatishni amalga oshiradi. 
Mazkur servis mijozlari tegishli kommutatsion apparatura orqali real vaqt rejimida 
bir-birlarini eshitishlari va kо‘rishlari mumkin. 
Videokonferensiya. Mazkur servis abonentlar guruhi о‘rtasida tovushli va 
videotrafikni uzatishni amalga oshirib, bunda tovush va videosignallar bir-biriga 
bog‘liq bо‘lmagan holda (turlicha transport birikmalari bо‘yicha) tarmoqda 
uzatiladi, ularning qabul qilishdagi sinxronlanishi transport darajasidagi tegishli 
protokol bilan ta’minlanadi. 
Masofadan tibbiy xizmat kо‘rsatish. Mazkur servis bemorlarni masofadan tibbiy 
tekshirish, tashxis qо‘yish va maslahat berishni ta’minlaydi. Mazkur servis trafigi 
real vaqt miqyosida uzatilgan tovush va videoma’lumotlarni, tekshiruv natijalarini 
va boshqalarni о‘z ichiga oladi. 
Videomonitoring. Mazkur servis xonalarning videokuzatuvini amalga oshiradi, turli 
vazifalarni bajaruvchi hududlarni qо‘riqlash, turli xil noan’anaviy vaziyatlar 
tо‘g‘risida tezkor xabardor qilish, odamlar tо‘planadigan joylarda doimiy 
monitoring (real vaqt rejimida) qilish uchun qо‘llaniladi. 
Radio va televizion dasturlarni olib kо‘rsatish. Mazkur servis radio va televizion 
kanallarni raqamli telekommunikatsion tarmoq orqali olib kо‘rsatishni amalga 
oshiradi. Raqamli televideniye. Mazkur servis uning mijozlari talabiga kо‘ra yuqori 
sifatli raqamli televideniye kо‘rsatuvlarini (badiiy filmlar, musiqali videokliplar, 
sport translyatsiyalari) amalga oshiradi. 
Zamonaviy telekommunikatsion tarmoqlarining rivojlanishida asosiy yо‘nalish 
servisning turli xil kо‘rinishlarini, shu jumladan, multimediyali servislarni ham 
qо‘llab-quvvatlash hisoblanadi. Multimediyali trafikning turli xil kо‘rinishlarining 
tarmoq resurslariga talablari juda jiddiy tarzda farq qilishi mumkin. Masalan, 
oddiy trafik, odatda, uni foydalanuvchiga yetkazib berish vaqtiga alohida 
cheklashlar qо‘ymaydi. Bunday trafikka qо‘yiladigan talabning hammasi – bu 
yangi minimal о‘tkazish qobiliyatini ajratishdir. Real vaqtda videokonferensiya 
о‘tkazish uchun trafik boshqa misol bо‘lishi mumkin. U ancha о‘tkazish 
qobiliyatinigina emas, balki videokadrlarni oluvchiga yetkazib berishning vaqtini 
minimallashtirishni talab etadi. Bundan tashqari, agaraxborot paketlarining tutilib 
qolishlari nihoyatda nomuntazam xususiyatga ega bо‘lsa, videokonferensiya 
seansini о‘tkazish sifati qoniqarli bо‘lmaydi. Mazkur holda, tarmoq resurslariga 
kо‘pgina parametrlar bо‘yicha qat’iy talablar qо‘yiladi. Bu parametrlar quyida 

---

mufassal kо‘rib chiqiladi. 
Zamonaviy telekommunikatsiya tarmoqlarida multimediya trafigini tavsiflash va 
tahlil qilish juda murakkab va qiyin vazifa hisoblanadi. Bunday qiyinchiliklarning 
asosiy belgilari quyidagilardan iborat: 
– Uzatish tezliklarining keng diapazoni – telefon trafigini uzatish holidagi kabi bir 
necha kbit/s dan to videokonferensiyalarni uzatishdagi kabi yuzlab Mbit/s gacha; 
– Uzatilayotgan multimediyali axborot oqimlarining turli xil statistik xossalari (real 
vaqt trafigi tarmoq resurslariga qat’iy talablar qо‘yadi); 
– Tarmoq konfiguratsiyalarining juda katta xilma-xilligi, uzatish texnologiyalari va