Mavzu: Noorganik kimyo fani maqsadi, vazifasi. Atom molekulyar talimot

“Xyuma” – “Quyish”, “Okim”, “Ximevsis” – aralashtirish xitoycha “Kim” – oltinni bildiradi. Qadimgi Yegipitka “chemi” – qoratuproq, Yegipitni nomi, rimcha “Ximiya” – nodirmas metallarni oltin va kumushga aylantirish san‘atidir.

• “Xyuma” – “Quyish”, “Okim”, “Ximevsis” – aralashtirish xitoycha “Kim” – oltinni bildiradi. Qadimgi Yegipitka “chemi” – qoratuproq, Yegipitni nomi, rimcha “Ximiya” – nodirmas metallarni oltin va kumushga aylantirish san‘atidir.
• “Xemiya” – Yegipitcha oltin va kumush olish san‘atidir. “Ximoyya” – so’zi juda qadimgi tushunchalar bilan bog’langan bo’lib, “quyish”, “tindirish” ni bildiradi.
• Hozirgacha “Kimyo” so’zining kelib chiqishi haqida aniq bir fikr yoki ma‘lumotlar

Kimyoni butun rivojlanishini asosan 5 ta bosqichga bo’lish mumkin:

• Kimyoni butun rivojlanishini asosan 5 ta bosqichga bo’lish mumkin:
• 1 – Bosqich. Har bir bosqich kimyoviy muammolarni hal qilish usullari bilan farq qiladi. Birinchi bosqich-kimyo rivojlanishining qadimgi naturfilosofiya va alkimyo davridan, bizning tariximizgacha bo’lgan davr bo’lib uni biz “alximiya” davri deb ataymiz. Bu davr asosan moddalar haqidagi faktlarni to’plash bilan shug’ullanib ularning bir-biriga o’tish xollarini o’rgandi. U 2 ming yil XVII asrning 2 chi yarmigacha bo’lgan davrni o’z ichiga oladi. Ularning asosiy maqsadi filosofiya toshini topish bo’ldi.
• 2 – Bosqich. XVII asrning 2 chi yarmidan boshlanadi. Bu davr eksperimental kimyo deb atalib, ular kimyoni moddalar tarkibi haqidagi fan ekanligiga asos soldi. Sintez o’tkazdi, moddalar tarkibini tekshirish natijasida ularning bir-biriga o’tishini o’rganib qoida, qonun, nazariyalarni vujudga keltirdi, analitik kimyo – sifat fani sifatida vujudga keldi.
• 3 – Bosqich. XVIII asrning ikkinchi yarmidan boshlanadi va analitikadan kimyo – undan keyin esa sintetikaga o’tib – “strukturnaya ximiya” (tuzilish kimyosi) vujudga keldi, natijada-ranglovchi buyoqlar, dorilar, sun‘iy ipak olindi. Bu davr kimyoviy strukturaning boshlanishig asos bo’ldi (1860-1880 yillar) va organik kimyoning rivojlanishining shuhrat qadamlarini ortishiga sabab bo’ldi.
• 4 – Bosqich. XX asr-sanoat va texnikaning intensiv rivojlanish davrini o’z ichiga oladi. Bu davr-sanoat va qishloq ho’jaligi uchun kerakli bo’lgan aniq tarkibli moddalardan juda ko’p mikdorda olish bir xarakterlanadi. Ma‘lum xossag ega bo’lgan plastmassa, sintetik, kauchuk, suniy tola, yuvuvchi moddalar, azotli o’g’itlar va boshqalardan ko’plab miqdorda ishlab chiqarila boshlandi.
• 5 – Bosqich. Hozirgi zamon rivojlangan ishlab chiqarish talabiga binoan rivojlanish davri. Bu davrda har xil erituvchi tanlash, biokatalizatorlar yordamida kerakli tarkibdagi moddalarni olish uchun ishlatiladigan kimyoviy jarayonlar haqidagi ta‘limotni yaratishni o’z oldiga maqsad qilib qoygan.