Mavzu: oqsillarga sifat va miqdor reaksiyalar

Ishning bajarilishi. Probirkaga 1—2 ml glisin eritmasi olinib, uning ustiga 
5—6 tomchi ningidrin reaktividan tomiziladi va sekin-asta qizdiriladi. Qizdirish 
natijasida binafsha rang hosil bo'ladi. U keyinchalik zangorn rangga o'tishi 
mumkin. 
Shunday reaksiyani oqsil eritmasi bilan ham o'tkaziladi. Buning uchun 
probirkaga 1—2 ml oqsil eritmasidan olib, uning ustiga 5—6 tomchi ningidrin 
reaktividan qo'shib qizdiriladi, natijada binafsha rang hosil bo'ladi. Zangori-
binafsha rangning hosil bo'lishi α - aminokislotalarning borligini ko'rsatadi. 
Olingan natija daftarga yozib boriladi. 
v) KSANTOPROTEIN REAKSIYASI 
Kerakli reaktiv va asboblar: 1. Oqsil eritmasi; 2. 0,1% li fenol eritmasi; 3. 
Qonsentrlangan nitrat kislota; 4. 20% li natriy gidroksid yoki ammiak eritmasi; 5. 
1% li jelatina; 6. Pipetkalar; 7. Shtativ; 8. Elektr plitka yoki gaz gorelka; 9. Pro-
birkalar. 
Oqsil eritmasini konsentrlangan nitrat kislota bilan qo'shib qizdirilsa, sariq 
rang ?osil bo'ladi. Shu sariq rang ustiga ozroq ammiak yoki natriy gidroksid 
eritmasidan qo'shsak, probirkada zarg’aldoq rang oqsil bo'ladi. «Ksantos» 
yunoncha so'z bo'lib, «sariq» degan ma'noni bildiradi. Shuning uchun bu 
reaksiyaga ksan-toprotein nomi berilgan. Kuchli nitrat kislotaning teriga, tirnoqqa, 
junga va boshqa xildagi oqsil tutuvchi moddalarga tushgan paytida ham sariq rang 
hosil bo'ladi. 
Oqsil eritmasi (tarkibida tirozin, fenilalanin yoki triptofan aminokislotalari 
bo'lsa) konsentrlangan nitrat kislota bilan qizdirilganda sariq rang hosil bo'ladi: 
Tirazin Nitratirazin (sariq rang) 
Ishniig bajarilishi. Z ta yuvilgan toza probirka olib, ularning biriga fenol 
eratmasidan, ikkinchisiga oqsil eritmasidan, uchinchisiga asa jelatindan 1 ml dan 
solinadi. Keyinchalik har bir probirkaga 1 ml dan konsentrlangan nitrat kislota 

---

qo'shib, asta-sekin qizdiriladi. Natijada oqsil va fenolli probirkalarda rang hosil 
bo'ladi. Probirkalardagi aralashmalar ustiga ammiak yoki natriy gidroksid qo'shsak, 
birinchi va ikkinchi probirkalardagi sariq rang, zarg'aldoq ko'rinishga o'tadi. 
Uchinchi probirkada asa bu holat kuzatilmaydi. Bu asa jelatina tarkibida yuqorida 
bayon etilgan amanokislotalarning yo'qligini ko'rsatadi.