Mavzu: O’zbekiston Respublikasida moliyaviy nazoratni

Moliyaviy nazoratning subyekti bo‘lib, davlat organlari, shuningdek
moliyaviy qonunchilikka rioya etilishi ustidan tekshirishlarni olib borish
bo‘yicha tadbirlarni amalga oshirish vakolatiga ega bo‘lgan nodavlat
tashkilotlari va muassasalari hisoblanadi.
Moliyaviy nazoratning mohiyati uning vazifalarida o‘z ifodasini
topib, ulardan biri moliyaviy resurslarning ahvolini nazorat etishdan
iboratdir. Ushbu nazorat davlat budjeti oldidagi majburiyatlarning o‘z
Vaqtidava va to‘liq ijro etilishini, markazlashtirilgan va markazlashtirilmagan pul jamg‘armalaridan foydalanishga doir operatsiyalarning to‘g‘ri amalga oshirilishini tekshirishni nazarda tutadi.
Moliyaviy nazoratning boshqa vazifalari qatoriga yuridik adabiyotlarda korxonalar, tashkilotlar tomonidan ularning tasarrufidagi pul mablag‘lari (budjet mablag‘lari, bank ssudalari va h.k.)dan to‘g‘ri
foydalanilishi hamda tashkilotlar, korxonalar va muassasalar tomonidan
moliyaviy operatsiyalar, hisob-kitoblarni amalga oshirish va pul
mablag‘larini saqlashga oid qoidalarga rioya etilishini tekshirish kiritilgan. Yana bir vazifa sifatida moliya sohasida huquqbuzarliklarni
ogohlantirish va cheklash ajratiladi. Ular aniqlangan hollarda tashkilotlar,
mansabdor shaxslar va fuqarolarga nisbatan belgilangan tartibda jazo
choralari qo‘llaniladi, davlat va xo‘jalik yurituvchi subyektlarga yetkazilgan zararni qoplash ta’minlanadi.
Bizning mamlakatimizda olib borilayotgan bozor qayta qurishlari
tekshiruvlarni tashkil etish va amalga oshirish mazmunini tubdan
o‘zgartirishni talab qiladi va moliyaviy nazorat oldiga pritsipial jihatdan
yangi vazifalarni qo‘yadi. Bu vazifalar shu bilan belgilanadiki, bozor
iqtisodiyotiga bosqichma-bosqich o‘tish bozorning tarmoqlangan
infratuzilmasini tashkil etishni talab qiladi, ularsiz bozor mexanizmlari
to‘liq darajada ishlay olmaydi. Bunday infratuzilmalar qatoriga bank-kredit va soliq tizimlari, qimmatli qog‘ozlar va fond birjasi, sug‘urta va
auditorlik xizmatlari kiradi.Ushbu sharoitlarda moliyaviy nazoratning eng muhim vazifalari moliyaviy munosabatlarning barcha subyektlari tomonidan bank, soliq, valuta qonunchiligi, qimmatli qog‘ozlar, sug‘urta va auditorlik faoliyati to‘g‘risidagi qonunlarga rioya etilishi samaradorligini oshirishdan iborat bo‘lib qolmoqda. Moliyaviy nazoratning nihoyatda muhim vazifalaridan biri, shuningdek, to‘lov aylanmasini normallashtirish, noto‘lovlar,debitorlik va kreditorlik qarzlari bo‘yicha salbiy oqibatlarni tugatishdir.