Mavzu: Po’lat rangli metallar va ular asosidagi qotishmalardan tayyorlangan qurilish buyum va konstruktsiyalari hamda ularni karroziyadan saqlashning samarali usullari

TOSHKENT ARXITEKTURA

QURILISH INSTITUTI

QURILISH MATERIALLARI VA BUYUMLARI FANIDAN

Mustaqil ish

Mavzu:Po’lat ,rangli metallar va ular asosidagi qotishmalardan tayyorlangan qurilish buyum va konstruktsiyalari ,hamda ularni karroziyadan saqlashning samarali usullari. Bajardi:112-19 guruh talabasi Ibragimov Jaloliddin Tekshirdi:Abdulaziz Saydullayev

Po’lat-tarkibida uglerod miqdori 2%gacha bo’lgan temir bilan uglerodning bog’lanuvchan qotishmasidir.

Po’latning asosiy turlari

Olish usuliga qarab po’latlar, marten, konvertor va elektro po’latlariga bo’linadi.

Po’latlar kimyoviy tarkibi bo’yicha uglerodli va legirlangan bo’ladi.

Turli usullarda olingan uglerodli po’latning qotishiga ko’ra sokin ,yarim sokin va qaynaydigan po’latlarga bo’linadi.

Tarkibiga kiritilgan legirlovchi qo’shilmalarga qarab po’lat xrom-marganetsli, marganets- nikelli, misli-po’lat va hokazolar deb aytiladi.

Vazifasiga ko’ra po’latlar quyidagi guruhlarga bo’linadi:konstruktsion po’latlar, bular turli qurilish qurilmalari va mashinalar detallarini tayyorlash uchun ishlatiladi,

Maxsus po’latlar –bular yuqori olovbardosh va yeyilishga chidamli, shuningdek zanglashga chidamliligi bilan tavsiflanadi: nihoyat asbobsozlik po’latlari va hokazo.

Sifatiga ko’ra po’latlar odatda oddiy, sifatli, yuqori sifatli va alohida yuqori sifatli po’latlarga bo’linadi.

Po’latni termik ishlash usullari.

1.

Po’latni

termik

ishlash

Bo’shatish

toblash

normalash

yumshatish

Po’lat quymalarini bosim bilan ishlashning usullari.

2.

Bosim bilan ishlash

presslash

Bolg’alash

Cho’zish

shtamplash

prokatlash

Rangli metallar

• Haqiqiy zichligi bo’yicha yengil (alyuminiy, dyuralyuminiy) va og’ir (oltin,nikel,mis, qalay, rux, va qo’rg’oshin) va boshqalar kiradi.
• Rangli metallurgiya- og’ir sanoat sohalaridan biri hisoblanadi.
• Ruda konlarini qazish, rudalarni boyitish, rangli nodir vaqimmatbaho metallarni ishlab chiqarish hamda qayta ishlash, ularning qotishmalarini tayyorlash bilan shug’ullanadi.
• Rangli metallurgiya sanoatida prokat, presslangan buyumlar, qattiq qotishmalar, metallic kukunlar, rangli, nodir va qimmatbaho metallarning turli xil tuz hamda birikmalari, kimyoviy moddalar,elektrod buyumlari va hokazo tayyorlanadi.

Po’lat va rangli metal qotishmalari ishlatilish sohalari.

• Po’lat-ishlatilishiga qarab qurilish (prokat) va mashinasozlik (konstruktsion), asbobsozlik, alohida xossali xillarga bo’linadi
• Rangli-mashinasozlik,samalyotsozlik,radiotexnika,va elektrotexnika sanoatida hamda boshqa sohalarda keng ko’lamda foydalaniladi.

Korroziyadan saqlash usullari.

• Metallar korroziyasi yemirilish harakteriga ko’ra quyidagi turlarga bo’linadi:tekis, mahalliy, kristallitlararo va korrozion darz.
• Korroziya natijasida har yili yig’ilgan va inson ishlatadigan barcha metallarning 1-1.5%i yo’qoladi metallarni korroziyadan saqlash uchun ba’zi tadbirlar ko’riladi (mas,legirlovchi,elementlar: xrom,nikel,va boshqalari qo’shiladi).

E’tiboringiz uchun rahmat…