Pul taklifi multiplikatori – bu bankdagi pul depozitlari qo’shimcha ravishda o’sgan hajmining majburiy zaxiralar qo’shimcha hajmiga nisbati bo’lib, pul mablag’larining bir birlikka ko’payishi iqtisodiyotdagi pul taklifining qanchaga o’sishini ko’rsatadi: - Pul taklifi multiplikatori – bu bankdagi pul depozitlari qo’shimcha ravishda o’sgan hajmining majburiy zaxiralar qo’shimcha hajmiga nisbati bo’lib, pul mablag’larining bir birlikka ko’payishi iqtisodiyotdagi pul taklifining qanchaga o’sishini ko’rsatadi:
bu yerda: - m – pul taklifi multiplikatori koeffitsienti;
- Ms – bankdagi pul depozitlarining qo’shimcha ravishda o’sgan hajmi;
- R – majburiy zaxiralar qo’shimcha hajmi;
- r – majburiy zaxiraning foizdagi me’yori.
- «Inflyatsiya» atamasi (lotincha inflation – shishmoq, kengaymoq) ilk bora SHimoliy Amerikada 1861-1865 yillardagi fuqarolar urushi davrida qo’llanilib, muomalada qog’oz pullarning haddan ortiq ko’payib ketishini ifodalagan edi. Iqtisodiy adabiyotlarda esa bu atama XX asrda, birinchi jahon urushidan keyin keng tarqaldi.
- Inflyatsiya tushunchasi juda serqirra bo’lib, iqtisodiy adabiyotlarda uning ko’plab izohlari mavjud. Jumladan:
- Inflyatsiya – bu pul massasining tovar aylanmasi ehtiyojlariga nisbatan ortib ketishi natijasida pul birligining qadrsizlanishi va shunga mos ravishda tovar narxlarining o’sishidir.
- Inflyatsiya – bu muomala sohasining pul belgilari bilan milliy xo’jalik haqiqiy ehtiyojlaridan ortiqcha miqdorda to’lib ketishi.
- Inflyatsiya – bu iqtisodiy tizimda narx o’sishining barqaror tendentsiyasi orqali ifodalanuvchi makroiqtisodiy hodisa.
- Inflyatsiya – bu:
- - muomalada mavjud bo’lgan naqd qog’oz pullar yoki naqd bo’lmagan qog’oz pul hajmining tovarlarning real taklifiga nisbatan haddan tashqari ko’payib ketishi;
- - pullarning xarid qobiliyatining pasayishi;
- - uzoq davr mobaynida narxlarning umumiy o’sishi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
