Mavzu: Qoldiqli bo’lish. Taqqoshlash va uning hususiyatlari

---

Mavzu: Qoldiqli bo’lish. Taqqoshlash
va uning hususiyatlari.

---

111 ni 4 ga bo’lish.
111:4=27(qoldiq 3)
111 = 27 ∙ 4 + 3
bo’linuvchi
to’liqsiz bo’linma
bo’luvchi
qoldiq

---

Qoldiqli bo’lish formulasi
a=n*m+r
𝟎 ≤ 𝒓 ≤ 𝒏.
Bu erda a – bo’linuvchi, n – bo’luvchi, m –
bo’linma, r – qoldiq.

---

 Agar 𝐴 = 𝑛 ∗ 𝑚
1
+ 𝑟
1
va
𝐵 = 𝑛 ∗ 𝑚
2
+ 𝑟
2
sonlarining n ga bo’lgandagi qoldiqlari yigindisi
𝑟
1
+ 𝑟
2
= 𝑛 bo’lsa, u holda A+B soni n ga
bo’linadi.
 𝐴 = 𝑛 ∗ 𝑚
1
va
𝐵 = 𝑛 ∗ 𝑚
2
+ 𝑟 ko’rinishidagi
sonlar bo’lsa, u holda A+B va B sonlarining n
ga bo’lgandagi qoldiqlari teng bo’ladi.

---

MASALA
243ni qandaydir songa bo’lganda bo’linma 15 ga, qoldiq
3 ga teng. Bo’luvchini toping.
Yechish
:
Qoidaga ko’ra 243=x*15+3 tenglik o’rinli. 
Bu erdan 15x=243-3 
x=240/15
x=16