Mavzu: Radiatsiyaning atrof muhitga tasiri Qabul qildi: Berdiyeva X

O’zMu Biologiya fakulteti Biologiya yo’nalishi, 4-bosqich 407-guruh talabasi Xasanov Abdulborining Ionlantiruvchi nurlar biologiyasi fanidan tayyorlagan Mustaqil Ishi

Mavzu: Radiatsiyaning atrof muhitga tasiri

Qabul qildi: Berdiyeva X

Reja:

• Radiatsiya nima?
• Radiatsiyaning inson organizmiga ta'siri?
• Radiatsiyaning atrof-muhitga ta'siri?
• Radiatsiyaning ijobiy ta'siri?
• Xulosa

Radiatsiya nima?

• Radiatsiya (lotincha: radiatio — nurlanish) — yadroviy oʻzgarishlar oqibatida vujudga keladigan elektromagnit va korpuskulyar nurlanishlar, quyosh nurlanishi, kosmik nurlar oqimlaridir. Radiatsiyaning tirik organizmga taʼsiri uning dozasi bilan belgilanadi. Rentgen (r) bilan oʻlchanadi. Radiatsiya miqdori singuvchi radiatsiya va boshqa radioaktiv nurlanishlarning shikastlovchi taʼsiriga bogʻliq. Bir kunda 20 r gacha radiatsiya kishi organizmi uchun xavfsiz doza hisoblanadi. Bundan ortiq miqdordagi radiatsiya organizmdagi toʻqimalarni shikastlab, kishini nurlanish kasalligiga mubtalo qiladi.

Radiatsiyadan ogohlantiruvchi belgilar

Radiatsiyaning inson organizmiga ta'siri

• Radiatsiya ta'sirining salomatlikka salbiy ta'siri bir qator o'zgaruvchilarga bog’liq:
• Doza miqdori (tanaga to'plangan energiya miqdori)
• Radiatsiyaning inson to'qimalariga zarar yetkazish qobiliyati.
• Ta'sir qilingan organ tizimlari.

Ichki yoki tashqi radiatsiya ta'siriga olib kelishi mumkin bo'lgan ko'plab ta'sir mexanizmlari mavjud:

• Ichki yoki tashqi radiatsiya ta'siriga olib kelishi mumkin bo'lgan ko'plab ta'sir mexanizmlari mavjud:
• Radionuklidlar nafas olish, iste'mol qilish yoki tanaga boshqa yo'llar bilan aloqa qilishda (masalan, in'ektsiya yoki yaralar orqali) qon oqimiga kiradi.
• Ichki ta'sir qilish radionuklid tabiiy ravishda yoki tibbiy aralashuv natijasida tanadan chiqarilganda tugaydi.
• Havodagi radioaktiv moddalar (chang, suyuqlik yoki aerozollar kabi) teriga yoki kiyimga to'plansa, tashqi ta'sirga olib kelishi mumkin. Ushbu turdagi radioaktiv moddalar tanadan tez-tez yuviladi.
• Tashqi manbadan nurlanish, masalan, rentgen nurlari orqali tibbiy radiatsiya ta'siri ham ionlashtiruvchi nurlanish ta'siriga olib kelishi mumkin. Radiatsiya manbai himoyalanganda yoki ob'ekt radiatsiya maydonidan tashqariga o'tganda, tashqi nurlanish to'xtaydi.