Mavzu: Raqamli qurilmalarni loyihalashtirish usullari Bajardi: Oltiboyev j qabul qildi: Abraqulova N. Samarqand – 2022 triggerlar, xisoblagichlar va summatorlar ishini o’rganish. Trigger

S R Qn Qn+1 0 0 0 0 0 0 1 1 0 1 0 0 0 1 1 0 1 0 0 1 1 0 1 1 1 1 0 x 1 1 1 x

S,R — triggerning kirish yо‘llari; Qn — triggerning oldingi holati; Qn+1 — triggerning keyingi holati; x — noaniqlik shartli belgisi;

RS — triggerining belgilanishi

D trigger xabarni qisqa vaqt (1taktga) saqlab turish triggeri

D Qn Qn+1 0 0 0 0 1 0 1 0 1 1 1 1

D — triggerining belgilanishi

T-trigger — bir xonali sanagich. Har bir xabarga о‘z holatini о‘zgartiradi.
T Qn Qn+1 0 0 0 0 1 1 1 0 1 1 1 0	T — triggerining belgilanishi

DV, TV triggerlarning D va T — triggerlaridan farqi qо‘shimcha ruxsat beruvchi (boshqarish) V kirish yо‘lining mavjudligi. Arap V=0 bо‘lsa, DV, TV triggerlar ishlaydi, ya’ni oldingi holatini saqlab turadi. V=1 bо‘lsa, DV trigger D trigger singari, TV— trigger esa T — trigger singari ishlaydi.

DV va TV — triggerlarining belgilanishi

JK – trigger – universal trigger
J K Qn Qn+1 0 0 0 0 0 0 1 1 0 1 0 0 0 1 1 0 1 0 0 1 1 0 1 1 1 1 0 1 1 1 1 0

Murakkab mantiqli triggerlar

Ikki pog‘onali sinxron JK-trigger

Triggerlar – sifat jihatidan raqamli texnikaning yangi tarkibiy elementidir. Uni mantiqiy element deb qarab bо‘lmaydi, chunki u yangi sinf elementidir.
Trigger bu yakunlangan qurilma bо‘lib, u faqat bitta turg‘un holatda bо‘la oladi. Umuman olganda mantiqiy elementlarning kirishlari ham kuchsiz trigger effektini bera oladi. Mantiqiy nolni ifodalaydigan va mantiqiy birni ifodalaydigan kuchlanishlar о‘rtasida har doim oraliq diapazon mavjud bо‘ladi. Bu diapazon mantiqiy noaniqlik deb ataladi. Agar mantiqiy kirishda kuchlanish shu diapazonga tushib qolgan bо‘lsa, natija qanday bо‘linishi aytib bо‘lmaydi.
Bir qancha jarayonlar hattoki chiziqli rejimga ham о‘tib qolishi mumkin. Bunday holatlarni oldini olish uchun Shmitt trigeridan foydalaniladi. Bu trigger ikkita aniq chegaraga ega bо‘lib, kirish kuchlanishi (signali) ushbu chegaralar orqali triggerdan о‘tganda ikki holatdan aniq bir turg‘un holatga keladi.

Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar:JK Trigger.
RS Trigger
“Sources” bo’limidagi bizga +Vcc Voltage Source piktogrammasi kerak bo’ladi. Basic bo’limidan Switch piktogrammasini ham ishchi maydonga joylashtiramiz.Switch piktogrammasi kalit vazifasini bajaradi.

JK Trigger
“ Digital ” bo’limidagi “ Flip-Flops “ elementidan bizga kerak bo’lgan “ 74112 “ piktogrammasini ishchi maydonga qo’yamiz. JK Trigger yasash uchun kerak bo’ladigan boshqa piktogrammalarni ham ishchi maydonga joylashtiramiz.

JK Trigger ishlashi uchun kerak bo’ladigan barcha elementlarni yig’ib olganimizdan so’ng, quyida jadvaldagi ko’rinish yuzaga keladi.

JK Trigger elementini ishga tushirish uchun “Activate Simulation” piktogrammasini bosamiz.Natijalar kalitlar ya’ni uzib-ulagichlar yordamida olamiz.