Мавзу: саноатни модернизациялашда инвисцияларни ахамияти

Mamlakat iqtisodiyoti  tarkibiy   

tuzilishining  turlari 

 

Iqtisodiyotning  tarmoq  tarkibi 

(taklif  jihatidan) 

 

Alohida  tarmoqlarning  YaIMdagi  ulushi  ko’rinishida 

aniqlanadi 

 

Kapitalning 

kontsentratsiyalashuvi  darajasi 

jihatidan  tarkib 

 

Yirik  va  kichik  biznesning  iqtisodiyotdagi  ulushi 

ko’rinishida  aniqlanadi 

 

Ijtimoiy-iqtisodiy   

tarkib 

 

Davlat 

mulki 

va 

xususiy 

mulk 

korxonalarining 

YIMdagi  ulushi  ko’rinishida  aniqlanadi 

 

Iqtisodiyotning  takror ishlab 

chiqarish  va funktsional  tarkibi 

(talab  jihatidan) 

Iste’mol  xarajatlari,  yalpi  investitsiyalar  va  sof 

eksportning  YaIMdagi  ulushi  ko’rinishida  aniqlanadi 

 

Iqtisodiyotning  hududiy  tarkibi 

Alohida  hududlarning  YaIMdagi  ulushi  ko’rinishida 

aniqlanadi 

---

 

23 

eksport  kabi  ko’rsatkichlarda  alohida  tarmoq  mahsuloti  yoki  mahsulot  guruhining 

ustunlik  qilishiga  barham berish; 

-  tashqi  bozorlardagi  kon’yunktura  o’zgarishlariga  kam  ta’sirchan  bo’lgan 

tarmoqlar  va  sohalarning  YIM  va  bandlikdagi  ulushining  yuqori  bo’lishini 

ta’minlash; 

-  tayyor  mahsulot  ishlab  chiqaruvchi, shuningdek eksport qiluvchi korxona va 

tarmoqlarning  xom  ashyo  va  butlovchi  qismlar  bilan  ta’minlanishida  mahalliy 

korxonalar  ulushining  ustunligiga  erishish; 

-  yuqori  texnologiyalar  va  zamonaviy  texnika  bilan  bilan  qurollangan,  arzon 

va  sifatli,  tashqi  bozorda  bemalol  raqobatga  kirisha  oladigan sanoat tarmoqlarining 

sanoat ishlab chiqarishi  ko’rsatkichlaridagi  ulushini  oshirish; 

 -  kon’yunktura  o’zgarishlariga  tez  mosshlashuvchan,  kapital  sig’imi  past 

bo’lgan  soha  va  tarmoqlarning  yalpi  iqtisodiy  ko’rsatkichlardagi  salmog’ini 

oshirishga erishish  yo’nalishlarida  olib borilmoqda. 

Iqtisodiyotning  tarkibiy  tuzilishini  takomillashtirib  borish,  chuqur  qayta 

ishlangan,  tayyor,  qo’shilgan  qiymat  hissasi  yuqori  bo’lgan  mahsulot  ishlab 

chiqaruvchi  tarmoqlarni  jadal  rivojlantirish  va  ularning  YaIM  hamda  mamlakat 

eksportidagi ulushini  ko’paytirish muhim  ahamiyatga  ega. 

Respublikamizda 

olib 

borilgan 

izchil 

tarkibiy 

siyosat 

natijasida 

iqtisodiyotning  tarkibiy  tuzilishida  sifat  siljishlari  ro’y  berdi.  Jumladan,  sanoat 

ishlab  chiqarishining  YIMdagi  ulushi  2010  yilda  14  foizni  tashkil  etgan  bo’lsa, 

2013 yilda  bu ulush 24 foizga yetdi (2-chizma).   

Shuningdek,  transport  va  aloqa  tarmoqlarining  YaIMdagi  ulushi  shu  davrda  8 

foizdan  12  foizgacha  ko’tarildi.  Sanoat,  transport  va  aloqa  tarmoqlarining 

YaIMdagi 

ulushi 

ortishi 

soliq 

yukining 

kamaytirilishi, 

bu 

tarmoqlarga 

investitsiyalar  ustuvor  tarzda  jalb  qilinishi,  yirik  investitsiya  loyihalarining 

muvaffaqiyatli  amalga  oshirilishi  natijasida  ro’y berdi. 

 

 

 

---

 

24