Mavzu: shart operatorlari

2-AMALIY MASHG‘ULOT.
MAVZU: SHART OPERATORLARI


Ish vaqti - 2 soat.
Ishning maqsadi: SHart operatorlari bilan tanishish.


Amaliy ishlarni bajarish uchun zarur bo'lgan vositalar ro'yxati:
– shaxsiy kompyuter;
– dasturiy ta’minot (dasturiy ta’minot):


UMUMIY NAZARIY MA'LUMOTLAR
Bu operator PHP dasturlash tilidagi muhim operatorlardan biridir. U shartga bog‘liq ravishda kod fragmentini bajarishga mo‘ljallangan. Shart operatori boshqarishni qaysi tarmoqqa uzatishni ta’minlaydi.
Shart operatorining umumiy ko`rinishi:
if ()
{
;
}
else
{
;
}
Shаrtli оperаtоr sintаksisi: if () else . Shаrt iхtiyoriy shartli ifоdа bo‘lishi mumkin. Аgаr u rоst bo‘lsа operator1 bаjаrilаdi. Аks хоldа operator2 bаjаrilаdi. Bu iхtiyoriy murakkablikdаgi tekshirishlаr ketmа ketligini hоsil qilishgа imkоn berаdi. Bu ketmа - ketlikdа shаrtli оperаtоr to‘lа yoki qisqа shаkldа bo‘lishi mumkin. Shuning uchun if vа else оperаtоrlаrini bir - birigа mоs qo‘yishdа хаtоlik kelib chiqishi mumkin. Tilning sintаksisi bo‘yichа ichki jоylаshtirilgаn shаrtli оperаtоrlаrdа har bir else eng yaqin if gа mоs kelаdi. Аgаr х teng 1 vа y teng 2 bo‘lsа x kichik y dan jumlа ekranga chiqаrilаdi, chunki else eng yaqin if gа mоs kelаdi.
Qo‘shimchа shаrtlаrni elseif оperаtоri yordаmidа tekshirish mumkin. Оperаtоr if хоhlаgаnchа elseif blоklаrni o‘z ichigа оlishi mumkin, lekin else har bir if оperаtоridа bittа bo‘lishi kerаk. Оdаtdа if…elseif…else kоnstruktsiyalаrdа оperаtоr else bоshqа shаrtlаr true bo‘lmаgаndа nimа qilish kerаkligini аniqlаydi.Umuman elseif operatorining ishlatilishi dastur kodini o‘qishni qiyinlashtiradi, shuning uchun switch dan foydalanish maqulroq. PHP shаrtli оperаtоr аlternаtiv sintаksisini ishlаtishgа imkоn berаdi. Bu хоldа shаrtli оperаtоr qаvslаrsiz yozilib endif оperаtоridаn fоydаlаnilаdi.
If operatoriga misol



Berilgan sonning juft toqligini aniqlovchi dastur:

Berilgan sonning musbat manfiyligini aniqlovchi dastur:



Mantiqiy amallar
!(inkor amali)-Mantiqiy operatori ifodalar yoki o’zgaruvchilar oldidan qo’yiladi. Mantiqiy ifoda yoki o’zgaruvchisining qiymatini teskarisiga o’zgartiradi.


&&(mantiqiy ko’paytirish)-mantiqiy operatori ikkita o’zgaruvchini birlashtiradi. Agar ikkala o’zgaruvchi rost bo’lsa rost aks holda yolg’on qiymat qaytaradi.


||(mantiqiy qo’shish)-mantiqiy operatori ikkita o’zgaruvchining hech bo’lmaganda bittasi rost bo’lsa rost aks holda yolg’on natija beradi.
Mantiqiy inkor amalining jadvali:



&&, || amallarining jadvali



Munosabat amallari



Mustaqil ishlash uchun topshiriqlar


1-masala. Butun son berilgan. Agar, berilgan son musbat bo'lsa. 1 ga oshirilsin, aks holda o‘zgartirilmasin. Hosil bo‘lgan sonni ekranga chiqaruvchi dastur tuzing.
2-masala. Butun son berilgan. Agar, berilgan son musbat bo‘lsa. 1 ga oshiring, aks holda 2 ga kamaytiring. Hosil bo‘lgan sonni ekranga chiqaruvchi dastur tuzing.
3-masala. Butun son berilgan. Agar, berilgan son musbat bo‘lsa. 1 ga oshiring. agar manfiy bo‘lsa 2 ga kamaytiring. Agar 0 ga teng bo‘lsa. 10 ni o‘zlashtirsin. Hosil bo‘lgan sonni ekranga chiqaruvchi dastur tuzing.
4-masala. Uchta butun son berilgan. Shu sonlar orasidan nechta musbat son borligini aniqlovchi dastur tuzing.
5-masala. Uchta butun son berilgan. Shu sonlar orasidan nechta musbat va manfiy son borligini aniqlovchi dastur tuzing.
6-masala. Ikkita butun son berilgan. Shu sonlarning kattasini aniqlovchi dastur tuzing.
7-masala. Ikkita butun son berilgan. Shu sonlarning kichigining tartib raqamini aniqlovchi dastur tuzing.
8-masala. Ikkita butun son berilgan. Shu sonlarning avval kattasini keyin kichigini ekranga chiqaruvchi dastur tuzing.
9-masala. A va В haqiqiy sonlari berilgan. Shu sonlarni shunday o‘zgartirish kerakki, A son kichik В son katta bo‘lsin. A va В ning qiymati ekranga chiqarilsin.
10-masala. A va В butun sonlari berilgan. Agar o‘zgaruvchilar o‘zaro teng bo‘lmasa. A va В o‘zgaruvchilari ularning yig'indisini o‘zlashtirsin. Agar teng bo‘lsa. 0 ni o‘zlashtirsin. A va В ning qiymati ekranga chiqarilsin.
11-masala. A va В butun sonlari berilgan. Agar o‘zgaruvchilar o‘zaro teng bo‘lmasa. A va В bu sonlarning kattasini o‘zlashtirsin. Agar teng bo‘lsa. 0 ni o‘zlashtirsin. A va В ning qiymati ekranga chiqarilsin.
12-masala. Uchta son berilgan. Shu sonlarni kichigini aniqlovchi dastur tuzing.
13-masala. Uchta son berilgan. Shu sonlarni o‘ratachasi (ya’ni katta va kichik sonlar orasidagi son) ni aniqlovchi dastur tuzing.
14-masala. Uchta son berilgan. Shu sonlarning yig‘indisi eng katta bo‘ladigan ikkitasini ekranga chiqaruvchi dastur tuzing.
15-masala. А, В, С haqiqiy sonlari berilgan. Agar berilgan sonlar o‘sish tartibida berilgan bo‘lsa, sonlarni ikkilantiring. aks holda sonlarning ishorasi o‘zgartirilsin. А, В, С ning qiymatlari ekranga chiqarilsin.