Mavzu: shart operatorlari

3-AMALIY MASHG‘ULOT.
MAVZU: SHART OPERATORLARI


Ish vaqti - 2 soat.
Ishning maqsadi: Tanlash operatori, For sikl operatorlari bilan tanishish.


Amaliy ishlarni bajarish uchun zarur bo'lgan vositalar ro'yxati:
– shaxsiy kompyuter;
– dasturiy ta’minot (dasturiy ta’minot):


UMUMIY NAZARIY MA'LUMOTLAR
Vаriаntli tаnlаsh switch multitаnlаsh tаshkil qilishning eng qulаy usulidir. Pereklyuchаtel (Switch operatorining) sintаksisi quyidаgichа:

switch(qiymat) // tаnlаsh ifоdаsi
{
case qiymat1: // kоnstаntаli ifоdа 1
operator1; // оperаtоrlаrning blоki break;
case qiymat2: // kоnstаntаli ifоdа 2 operator2; break;
default: operator;
}

Bоshqаruvchi strukturа switch bоshqаrishni case bilаn belgilаngаn оperаtоrlаr ichidа, kоnstаntаli ifоdаsining qiymаti tаnlаsh ifоdаsi qiymаti bilаn teng оperаtоrgа uzаtаdi. Аgаr tаnlаsh ifоdаsi qiymаti kоnstаntаli ifоdаlаrning birоrtаsigа teng bo‘lmаsа default bilаn belgilаngаn оperаtоrgа o‘tilаdi. Har bir vаriаntli tаnlаsh оperаtоridа bittаdаn оrtiq default bo‘lishi mumkin emаs, lekin u umumаn qаtnаshmаsligi ham mumkin

Yechilayotgan masalaga qarab, dasturchi o‘zi uchun qulay bo‘lgan takrorlanish operatoridan foydalanishi mumkin.
for takrоrlash оpеratоrining sintaksisi quyidagicha:
for (; ; )
;
Bu оpеratоr amal qilishni ni bajarishdan bоshlaydi. Kеyin takrоrlash qadamlari bоshlanadi. Har bir qadamda bajariladi, agar natija 0 dan farqli yoki rоst (true) bo’ lsa, takrorlanish tanasi - bajariladi va охirida bajariladi, aks hоlda bоshqaruv takrоrlash оpеratоridan kеyingi оpеratоrga o‘tiladi. Takrorlanish tanasi – sifatida bitta оpеratоr, shu jumladan bo’sh оpеratоr, yoki оpеratоrlar blоki kеlishi mumkin. Takrorlanish takrorlanishi davomida bajarilishi lozim bo'lgan operatorlar majmuasi t a k r o r l a n i s h tanasi deyiladi. T a k r o r l a n i s h tanasi sifatida bir yoki bir nechta operatordan foydalanish mumkin. Agar t a k r o r l a n i s h tanasida bir nechta operatordan foydalanmoqchi bo`lsak bu operatorlarni blok { } orasiga olishimiz kerak.
Mustaqil yechish uchun topshiriqlar
1-masala. 1-7 gacha bo‘lgan butun sonlar berilgan. Kiritilgan songa mos ravishda 79 hafta kunlarini so‘zda ifodalovchi dastur tuzing. (1-Dushanba.2-Chorshanba....h.k)
2-masala. К butun soni berilgan. Baho natijalarini chiqaruvchi dasturini tuzing.(1- yomon, 2-qoniqarsiz, 3- qoniqarli, 4-yahshi, 5-a’lo). Agar к soni 1-5 gacha oraliqqa tegishli bo‘lmasa, u holda “xato 1 dan 5 gacha raqam kiriting!”” matni chiqarilsin.
3-masala. Oy raqami berilgan. Kiritilgan oy qaysi faslga tegishli ekanligini chiqaruvchi dastur tuzing. (Masalan: 2 chi oy, “qish")
4-masala. Oy raqami berilgan. Shu oyda nechta kun borligini aniqlovchi dastur tuzing.
5-masala. A, В haqiqiy butun soni va K-amal tartib raqami berilgan. A va В sonlari ustida arifmetik amallar bajaruvchi dastur tuzing. K-amal quyidagi qiymatlarni qabul qiladi: 1-qo‘shish, 2-ayirish, 3-bo‘lish, 4- ko‘paytirish.
6-masala. Og‘irlik birliklari quyidagi tartibda berilgan. 1-tonna, 2-sentner, 3- kilogramm, 4-gramm, 5-milligramm. Og‘irlik birligini bildiruvchi soni va shu birlikdagi og‘irlik qiymati berilgan. Og‘irlikni grammda ifodalovchi dastur tuzing.
7-masala. Sanani bildiruvchi to‘rtta butun son berilgan: D1 va D2 (kun) va M1 va M2 (oy), (kabisa bo‘lmagan yil sanasi kiritiladi). Berilgan sanalar oralig‘i necha kun ekanligini ifodalovchi dastur tuzing. Kabisa yilida 366 kun, kabisa bo‘lmagan yilda 365 kun bor bo‘ladi.
8-masala. Ikkita butun son berilgan D (kun) va M (oy). (Kabisa bo‘lmagan yil sanasi kiritiladi). Berilgan sanadan oldingi sanani ifodalovchi dastur tuzing.
9-masala. Mashina faqat to‘rt ta tomonga ko‘cha oladi(“s”-shimol, “j”-janub, “q”- sharq, “g”-g'arb) va uchta raqamli buyruq: 0-harakatni davom ettir, 1-chapga yur, 2- o‘ngga yur. Y - robot yo‘nalishi va К - buyruq berilgan. Berilgan buyruq bajarilgandan keying mashina holatini aniqlovchi dastur tuzing.
10-masala. Samalyot harakatlanayotganda bir tomonga qaratilgan (“s”-shimol, “j”- janub, “q”-sharq, “g”-g'arb) va uchta raqamli buyruq: 0-o‘ngga buril, 1-chapga buril, 2-180° ga burilish. С - samalyotning boshlang‘ich holati va K1, K2 - buyruqlar berilgan. Berilgan buyruq bajarilgandan keyingi samalyot holatini aniqlovchi dastur tuzing.
11-masala n butun soni berilgan (n > 0). Bir sikldan foydalangan holda quyidagi yig‘indini hisoblovchi dastur tuzing. (Olingan natija taxminan e=exp(1) ga yaqinlashadi). 1 + 1/(1!) + 1/(2!) + 1/(3!) + ... +1/(n!)
12-masala. n butun soni va x haqiqiy soni berilgan (n>0). Quyidagi yig‘indini hisoblovchi dastur tuzing. (Olingan natija taxminan sin(x) ga yaqinlashadi) x-x³/(3!)+x5 /(5!)-...+(-1)n x 2n+1/((2*n+1)!).
13-masala. n butun soni va x haqiqiy soni berilgan (n>0). Quyidagi yig‘indini hisoblovchi dastur tuzing. (Olingan natija taxminan cos(x) ga yaqinlashadi) 1- x 2 /(2!)+x 4 /(4!)-...+(-1)n x 2n /((2*n)!).
14-masala. N butun soni berilgan. Quyidagi yig‘indini chiqaruvchi dastur tuzing. 11+22+...+NN
15-masala. n butun soni berilgan (n > 0). Quyidagi yig'indini hisoblovchi dastur tuzing: S=1+1/2 +1/3+...+1/n.