Mavzu: Shaxs va jamiyat Asosiy tushunchalar

Shaxs erkinligi individual sezgi, subyektiv erkinlik sifatida tanlov qilishdan boshlansa-da, insonning tabiatan faolligi tufayli yuqoriroq bosqichlarda – maqsadga erishish uchun tanlangan vositalarni ishlatib, muayyan xatti-harakatlar qilishda (obyektiv erkinlikda) nihoyasiga yetadi.

• Shaxs erkinligi individual sezgi, subyektiv erkinlik sifatida tanlov qilishdan boshlansa-da, insonning tabiatan faolligi tufayli yuqoriroq bosqichlarda – maqsadga erishish uchun tanlangan vositalarni ishlatib, muayyan xatti-harakatlar qilishda (obyektiv erkinlikda) nihoyasiga yetadi.

Shaxs erkinligining ichki tomoni belgilovchi va tuzilishiga ko‘ra ancha murakkab bo‘lib, asosiy unsurlar sifatida maqsad va vositalarni tanlash, amalga oshirish uchun zarur bo‘lgan vaziyatlarni bilishni, bu bilingan, o‘zlashtirilgan tashqi zaruriyatni ichki e’tiqod bilan muvofiqlashtirib olish va, nihoyat, o‘zligini to‘la namoyon etish kabilarni o‘z ichiga oladi.

• Shaxs erkinligining ichki tomoni belgilovchi va tuzilishiga ko‘ra ancha murakkab bo‘lib, asosiy unsurlar sifatida maqsad va vositalarni tanlash, amalga oshirish uchun zarur bo‘lgan vaziyatlarni bilishni, bu bilingan, o‘zlashtirilgan tashqi zaruriyatni ichki e’tiqod bilan muvofiqlashtirib olish va, nihoyat, o‘zligini to‘la namoyon etish kabilarni o‘z ichiga oladi.

XX asr Yevropa mutafakkirlaridan M.Xaydegger, K.Yaspers va J.P.Sartr inson ichki erkinligi masalasida muhim ta’limotlarni ilgari surganlar. Haqiqiy erkin tanlov – bu individning ichki ehtiyojiga muvofiq qilingan tanlovki, uning ichki e’tiqodi, samimiyligi, sofdilligi bilan bog‘liqdir.

• XX asr Yevropa mutafakkirlaridan M.Xaydegger, K.Yaspers va J.P.Sartr inson ichki erkinligi masalasida muhim ta’limotlarni ilgari surganlar. Haqiqiy erkin tanlov – bu individning ichki ehtiyojiga muvofiq qilingan tanlovki, uning ichki e’tiqodi, samimiyligi, sofdilligi bilan bog‘liqdir.

Tashqi erkinlik – bu, dastavval, mavjud ijtimoiy munosabatlar tizimida shaxs o‘rni va ahamiyatining ifodalanishi, uning ichki erkinligining hissiy-buyumlashgan tarzda namoyon bo‘lishidir. Bunda oxir-oqibatda shaxs bilan sotsium manfaatlarining uyg‘unligi masalasi alohida ahamiyatga ega.

• Tashqi erkinlik – bu, dastavval, mavjud ijtimoiy munosabatlar tizimida shaxs o‘rni va ahamiyatining ifodalanishi, uning ichki erkinligining hissiy-buyumlashgan tarzda namoyon bo‘lishidir. Bunda oxir-oqibatda shaxs bilan sotsium manfaatlarining uyg‘unligi masalasi alohida ahamiyatga ega.