Mavzu: simmetrik kalitli kriptotizimlarning rivojlanishi, afzalliklari va kamchiliklarini tahlil qilish

To'lov ilovalari: Ko'pgina onlayn-banking va to'lov ilovalari tranzaktsiyalarini davom ettirishdan oldin shaxsiy ma'lumotlarni tekshirishni talab qiladi. Bu firibgarlik va kiberjinoyatlarning oldini olish uchun to'g'ri ma'lumotni bashorat qilishga yordam beradi.

Foydalanilmagan ma'lumotlarni himoya qilish: Veb-sayt yoki tashkilot o'z foydalanuvchilari yoki kompaniyaning o'zi haqidagi shaxsiy ma'lumotlarni saqlaganda, u simmetrik shifrlash yordamida himoyalangan. Bu muhim ma'lumotlarni o'g'irlamoqchi bo'lgan tashqi xakerlar yoki ofis ichidagi norozi xodimlar tomonidan har qanday snoopingning oldini olish uchun amalga oshiriladi.

SSL/TLS protokoli: Simmetrik shifrlash veb-sayt serverining haqiqiyligini tekshirishda, kerakli shifrlash kalitlarini almashishda va juda xavfsiz bo'lmagan HTTP veb-sayt formati o'rniga maksimal xavfsizlikni ta'minlash uchun ushbu kalitlardan foydalangan holda seans yaratishda muhim rol o'ynaydi.

1.4. Masalaning qo’yilishi
Ushbu bitiruv malakaviy ishda simmetrik kalitli kriptotizmlarni tahlil qilish masalasi qo’yildi. Buning uchun avvalo simmetrik kalitli kriptotizmlar tarixini o’rganish va bu kriptorizmlarning rivojlanish bosqichlarini tahlil qilgan holda quyidagi vazifalarni bajarish lozim:

• 
  Simmetrik kalitli kriptorizmlarni qo’llash sohalarini o’rganish;
  
• 
  Simmetrik shifrlash algoritmlarining afzallik va kamchiliklarini tahlil qilish;
  
• 
  Kalitlarni almashish va generatsiya qilish algoritmlarini tahlil qilish;
  

II BOB. SIMMETRIK KALITLI KRIPTOTIZIMLARNING TAHLILI
2.1. Simmetrik shifrlash algoritmlari tahlili
Simmetrik kalitli kriptotizmlar aksariyatida simmetrik blokli shifrlash algoritmlari va simmetrik oqimli shifrlash algoritmlari turlariga bo'linadi.
Feystel tarmog‘i va uning xususiyatlari
Feystel tarmog‘ining qo‘llanishi ko‘pgina simmetrik blokli shifrlash algoritmlarida uchraydi. Bu kriptoalgoritmlarga misol qilib FEAL, LOCI, Khufu, Khafre Blowfish, Lucifer, CAST, shuningdek, DES, GOST 28147-89 kabi standart algoritmlarni keltirish mumkin. Feystel tarmog‘i g‘oyasi quyidagicha ifodalanadi. Shifrlanadigan blok ikkita L0 , R0 qismlarga ajratiladi. Feystel tarmog‘i i raundi iterativ blokli shifrlash almashtirishi quyidagi sxema bo‘yicha aniqlanadi:

1-rasm. Feystel tarmog‘i i raundi

Umumiy holatda m  raundli Feystel tarmog‘ining funksional sxemasi quyidagicha ifodalanadi: