Mavzu: sssrda harbiy razvedka tizimi

NKVD 1934—1941-yillar 1934-yilda OGPU yangi NKVD (Ichki ishlar xalq komissarligi) tarkibiga kirdi. Tashkilotning modifikatsiyasida davlat xavfsizlik idoralari Ichki ishlar xalq komissarligi tarkibiga kiritilgan. NKVD sof Iosif Stalinning ishi edi va tozalashlarni amalga oshirish orqali o‘z kuchini mustahkamlashga yordam berdi. Faoliyat olib borgan yillarida NKVD millionlab odamlarni hibsga oldi va qatl qildi hamda SSSRning keng hududida butun etnik populyatsiyani “ko‘chirib yubordi”. 1937—1938-yillarda 750 mingdan ortiq odam qatl etildi. Yuz minglab odamlar quloq qilindi.

Menjinskiyning vafotidan keyin NKVDga Genrix Yagoda (1934—1936), keyin Nikolay Yejov (1936—1938) rahbarlik qilgan. 1938-yilda Lavrentiy Beriya NKVD rahbari lavozimiga keldi va 1953-yilgacha xizmat qildi. Sud qurbonlarining yarmidan ko‘pi hukmron Markaziy komitet (Kommunistik partiyaning eng yuqori organi) a’zolari, shu jumladan, NKVD rahbarlari: Yagoda 1938-yilda, Yejov 1940-yilda va Beriya hibsga olingan va qatl etilgan.

MGB 1946—1954-yillar Ko‘p sonli qisqartmalar va tashkiliy tuzilmalar tarkibida qolgan sovet xavfsizlik apparati ko‘pincha MGB (Davlat xavfsizlik vazirligi) deb nomlangan. Ushbu tashkilot NKGB asosida paydo bo‘lgan. 1946-yilda tashkil etilgan va 1951-yilgacha Viktor Abakumov tomonidan boshqarilgan MGB Sovet Ittifoqining xavfsizlik tizimida va keyinchalik Sharqiy Yevropada kuchini mustahkamlashda katta rol o‘ynadi. Beriyaning nazorati ostida MGB josuslik va qarshi kurash ishlarini olib bordi, Markaziy Osiyodagi xalqlarning Sibir va boshqa chekka o‘lkalarga deportatsiya qilinishini nazorat qildi.

1951-yildan 1953-yilgacha MGB Semyon Ignatyev tomonidan boshqarilib, keyinchalik MVD (Ichki ishlar vazirligi) bilan birlashdi, ammo Beriya ikki vazirlikni nazorat qilishni davom ettirdi va Sovet Ittifoqining yangi paydo bo‘lgan yadroviy qurol dasturi va AQSh hamda Buyuk Britaniyaning atom bombasi loyihalariga qaratilgan razvedka operatsiyalarini boshqardi. 1953-yilda Sergey Kruglov yangi MVDning boshlig‘i bo‘ldi. MGB Sharqiy Yevropa va Sovet Ittifoqidagi haqiqiy yoki shubhali barcha qarshiliklarni tor-mor qilishga yordam berdi. 1945-yildan 1953-yilgacha 750 mingdan ortiq Sovet fuqarolari siyosiy jinoyatlar uchun hibsga olingan va jazolangan.