Mavzu: sssrda harbiy razvedka tizimi

1982 yilda AQShda sovet razvedkasining 9 xodimi hibsga olinishi ortidan Polyakov ham zimdan tekshirila boshlanadi. U haqidagi ma'lumotni 1985 yilda sovet hukumati tomonidan yollangan, MRB kontrrazvedkasida ishlovchi Aldrich Ames KGBga topshiradi. Uning ixtiyorida FQB agentlari bog‘langan odamlarning ismlari va ma'lumotlari ko‘rsatilgan materiallar mavjud edi va ular orasida Polyakovning nomi ham bor edi. O‘tkazilgan tekshiruvlar natijasida uning mamlakatga xiyonat qilib kelgani o‘z tasdig‘ini topadi, 1986 yil iyulida hibsga olinadi va 1988 yil bahorida sud hukmi bilan otiladi. Hukm va uning ijrosi haqidagi rasmiy ma'lumotlar esa sovet matbuotida faqatgina 1990 yilga kelib paydo bo‘ladi.

MRB Polyakovga bir necha marta chet elga chiqib ketish taklifi bilan chiqadi, ammo u bu takliflarning barchasini rad etgan. «Meni kutmang. Hech qachon AQShga bormayman. Buni siz uchun qilmayapman. Buni vatanim uchun qilaman. Men rus bo‘lib tug‘ilganman va rus bo‘lib o‘laman», degan u. AQSh prezidenti Ronald Reygan SSSRning o‘sha paytdagi rahbari Gorbachyovga shaxsan o‘zi Polyakovni ekstraditsiya qilish taklifi bilan chiqqan, ammo Gorbachyov shunday javob bergan: «Kechirasiz, lekin bu mutlaqo imkonsiz».

Polyakov 25 yil davomida AQSh razvedkasiga 25 quti hajmidagi maxfiy hujjatlarni va KGBning 1600dan ortiq xodimi haqidagi ma'lumotni bergani aniqlanadi. Shuningdek, u bu ishlar evaziga o‘zi uchun bir sent ham pul olmagani aytilgan. Polyakovning chorak asr davomida potensial dushman uchun ishlaganining sabablari haqida juda ko‘p va turli gaplar mavjud. Versiyalardan biriga ko‘ra, iste'dodli razvedkachi o‘g‘lining o‘limi uchun rahbariyatdan qasos olgan, markaz atigi 400 dollar turadigan operatsiyaga yordam bermagani uchun qattiq jahli chiqqan. Boshqa versiyaga ko‘ra, urushdan keyin Polyakov SSSR g‘oyalaridan ko‘ngli qolgan va mamlakatiga demokratiyani yetkazishda yordam berishga qaror qilgandi.

FSB 1995-yil — hozirgi kunga qadar FSB (Federal xavfsizlik xizmati), Rossiyaning ichki xavfsizlik va kontrrazvedka xizmati, 1995-yilda Sovet davri KGBning vorislaridan biri sifatida tashkil etilgan. U kontrrazvedka, antiterrorizm va harbiylarni kuzatib borish uchun javobgardir. FSB Rossiyaning Moskva shahridagi Lubyanka maydonidagi KGBning sobiq bosh qarorgohini egallaydi. Barsukov birinchi bo‘lib 1995-yildan 1996-yilgacha agentlikni boshqargan. Nikolay Kovalyov (1996—1998) keyingi o‘rinni egalladi. Nikolay Patrushev 1999-yildan 2008-yil maygacha, Aleksandr Bortnikov esa 2008-yil maydan beri ishlagan. KGBdan farqli o‘laroq, FSB xorijiy ayg‘oqchilar uchun ichki jihatdan favqulodda keng vakolatlarga ega bo‘lsa-da, mas’ul emas.

Agentlik, shuningdek, iqtisodiy jinoyatlarga qarshi kurashda faol ishtirok etadi va aksariyat razvedka operatsiyalari uchun javobgardir. Agentlikning IKSI (Kriptografiya va axborotni himoya qilish instituti) deb nomlangan o‘zining maxsus instituti bor, u ilgari kodlarni buzish ustida ishlagan, ammo hozirda axborot xavfsizligiga e’tibor qaratmoqda. Ko‘rinib turibdiki, FSB oddiy xavfsizlik xizmatidan ham yuqoriroq ishlarni bajaradi. Hozirgi kunda Rossiya prezidenti Vladimir Putin ham bir vaqtlar KGBda agent vazifasini bajargan.

Eʼtiboringiz uchun rahmat