Mavzu: Sun’iy intellekt texnologiyalarini iqtisodiyotda tutgan o’rni va ahamiyati reja

Moliya va iqtisodiyot. Jamiyatlarning kengayishi va tobora murakkablashib borishi bilan, odamlarning hosil bo'ladigan ma'lumotni olish va qayta ishlashning mukammal qobiliyati muqarrar ravishda muqobillarni qidirish va amalga oshirish zarur bo'ladigan darajada cheklovlarga duch keladi.Bu mexanizmlarga hayotiylik beradi. Shuning uchun texnologik inqilob talab etiladi. Va shu ma'noda, sun'iy intellekt bank va iqtisodiyot sohasida bitmas-tuganmas dastur maydonini topdi.
Hozirgi vaqtda moliya sohasida tahlil qilinayotgan ma'lumotlar hajmi haqiqatan ham juda katta. Biroq, u asosan miqdoriy ma'lumotlardan (masalan, investitsiyalar, komissiyalar, qarzlar va boshqalar) foydalanishning o'ziga xos xususiyatiga ega va bu kelajakda deyarli hamma uchun kengaytiriladigan algoritmlar yordamida sun'iy aqlni ishga tushirishni osonlashtiradi.
Hozirgi vaqtda moliya sohasidagi sun'iy aql hali ham o'spirin texnologiyasi deb hisoblanadi. Bugungi kunda eng keng tarqalgan yordam dasturi bu soliq firibgarligini aniqlash va boylikni boshqarishdir, garchi ular shaxsiy moliya va kredit olish uchun murojaat qilishni boshlasalar ham.




Ta'lim. Ta'limdagi sun'iy intellekt hozirgi paytda o'quv mashg'ulotlari va o'quvchilarning avtonom va mustaqil ta'limlari o'rtasidagi to'siqni yumshatishga intiladi. Maqsad yoshlarga o'rgatilgan vazifalardagi ortiqcha miqdorni minimallashtirishdir, bilimlarni qurish va avtonomiyani rag'batlantirishda hamkorlikdagi metodologiyalarni targ'ib qilish. Buning uchun shaxsiy aloqa tizimlari (internet, mobil qurilmalar va boshqalar) o'qitish-o'qitish jarayoni rivojlangan an'anaviy joylardan tashqarida ishlatiladi.
Sanoat. Hozirgi vaqtda sun'iy intellekt sanoat sohasida keng qo'llanilmoqda, ishlab chiqarish jarayonlarini avtomatlashtirish va moddiy -inson resurslarini yaxshilash asosiy maqsad qilib olingan. Masalan, un va nonlarni tayyorlashda unni ishlatish juda tez-tez bo'lib turadi, bunda ularning sifati yoki ozuqaviy matritsasi holatini keltirib chiqarishi mumkin bo'lgan hodisalarni bashorat qilishga qodir bo'lgan juda murakkab algoritmlardan foydalaniladi. Ushbu turdagi texnologiya bilan yaqin vaqtgacha qo'lda aralashishni talab qiladigan kutilmagan holatlarni hal qilish bo'yicha qarorlar qabul qilinadi.
Odatda, robotlar deganda, ko‘pchilikning ko‘z oldiga insonlardek gaplasha oladigan, ularning o‘rniga barcha yumushlarni bajara oladigan yordamchilar keladi. Ammo bu nisbatan kengroq tushuncha. Aslida, mobil qurilmangizdagi dasturlar: google-tarjimon, lug‘atlar, turli xil o‘yinlar va hokazolar ham sun’iy intellektga yaqqol misol bo‘la oladi. Faqat ularning qamrovi kichikroq bo‘lib, ma’lum bir yo‘nalishdagina sizga yordam bera oladi. Ya’ni, bajarmoqchi bo‘lgan amallaringiz turiga qarab tegishli dasturdan foydalanasiz.
Sun’iy intellect haqidagi bahs-munozaralar qariyb 50 yildan beri davom etib kelmoqda. Mutaxassislar hanuzgacha bir to‘xtamga kelishgani yo‘q. Ba’zilar ularning ommalashib odamlar o‘rnini egallab borayotgani natijasida ommaviy ishsizlik ko‘rsatkichlari oshib ketishi mumkinligidan tashvishdalar. Mutaxassislarning boshqa bir guruhi esa SIga ijobiy munosabatda bo‘lish kerakligini uqtirishmoqda. Hatto IT- sohasidagi milliarderlar orasida ham turli qarashlar mavjud. Jumladan, SpaceX asoschisi Ilon Mask SIning butun boshli sivilizatsiyani barbod qilishiga ishonchi komil. Maskning fikricha, “Sun’iy intellect insoniyat sivilizatssiyasi uchun asosiy xavfdir. SI mehnat bilan bog‘liq ommaviy muammolarni keltirib chiqaradi. Sababi, robotlar hamma ishni bizdan ko‘ra yaxshiroq bajara olishadi. Ilg‘or texnologiyalar ortidan quvish natijasida, kompaniyalar sun’iy intellekt ortidan kelib chiqadigan xavf-xatarni ko‘rmay qolishlari mumkin”. Shuningdek, Microsoft rahbari Bill Geyts ham uning zarariga to‘xtalib o‘tadi. “Bir necha o‘n yildan so‘ng, robotlar ishning katta qismini bajara boshlagach, SI shu qadar kuchayib ketadiki, yakunda u bizni xavotirga sola boshlaydi. Bu borada Ilon
Maskning fikriga qo‘shilaman. Ammo nega bu savol boshqalarni tashvishlantirmayotganiga hech tushunolmayman”, – deydi Geyts.


Hozirgi vaqtda «bulutli texnologiyalar» ning quyidagi toifalarga ajratilgan:
— Shaxsiy (xususiy)
— Ommaviy
— Gibrid
— Klan (jamoa)
Shaxsiy bulut: Xususiy bulut (inglizcha privatecloud) — bu bir nechta iste’molchilarni o’z ichiga olgan bir tashkilot tomonidan foydalaniladigan infratuzilma hisoblanadi. Xususiy bulut tashkilotning o’zi yoki uchinchi tomon (yoki ularning kombinatsiyasi) tomonidan egalik qilinishi, boshqarilishi mumkin. Umumiy bulut:
Ommaviy bulut (inglizcha publiccloud) — bu keng jamoatchilik tomonidan foydalaniladigan infratuzilma. Ommaviy bulut tijorat, akademik va davlat tashkilotlariga (yoki ularning har qanday kombinatsiyasiga) egalik qilishi, boshqarilishi va tahlil qilinishi mumkin.
Gibrid bulut: Gibrid bulut (eng. hybridcloud) — noyob ob’ektlar bo’lib qoladigan, lekin ma’lumotlar va ilovalarni uzatish uchun standartlashtirilgan yoki xususiy texnologiyalar (masalan, qisqa muddatli) bilan o’zaro bog’langan ikki yoki undan ortiq turli xil bulutli infratuzilmalarning (xususiy, jamoat yoki ommaviy) birikmasidir, bulutlar orasidagi yukni muvozanatlash uchun umumiy bulut resurslaridan foydalaniladi.
Klan buluti yoki jamoat buluti: Jamoa buluti — umumiy vazifalari bo’lgan tashkilotlar iste’molchilarining ma’lum bir jamoasi (klan) tomonidan foydalanish uchun mo’ljallangan infratuzilma turi. Ommaviy bulut bir yoki bir nechta jamoat tashkilotlari yoki uchinchi tomon (yoki ularning kombinatsiyasi) tomonidan birgalikda egalik qilishi, boshqarilishi mumkin va u jismoniy jihatdan egasining yurisdikatsiyasida ham, tashqarisida ham mavjud bo’lishi mumkin. Shunday qilib, bulutli texnologiyalar — bu ma’lumotlarni qayta ishlash texnologiyalari bo’lib, unda kompyuter resurslari Internet foydalanuvchisiga onlayn xizmat sifatida taqdim etiladi.