Mavzu: tarbiya turlari va ularning shaxs kamolotiga ta’siri

bolalarda faol harakatga keltirishni tarbiyalash.



Bola organizmini chiniqtirish - organizmni mustaxkamlash, chidamlilik, zararli ta’sirlarga qarshilik ko’rsatish, hayotiy sharoitlarning o’zgarishiga tez moslashish qobiliyatini rivojlantirishga qaratilgan tadbirlar tizimi. Havoorqal chiniqtirishda sovuq havo bilan jismoniy mashqlar o’zaro birlikda ta’sir ettiriladi. Havo vannasidan uyqu vaqtida yoki havo bulut bo’lgan vaqtlarda foydalaniladi. Uyqu vaqtida bolalar salqin yerga qo’yilgan karavotga yotqiziladi. Havo vannasidan foydalanishda quruq, shamoldan xoli tekis maydon tanlanadi. Tarbiyachi bu maydonchada yengil kiyingan bolalar bilan 10-15 daqiqa yengil harakatli o’yinlar yoki mashqlar bajaradi. Havo vannasi asta- sekin 10-15 daqiqadan 25 daqiqaga olib boriladi.

Suv bilan chiniqtirish barcha yosh guruhlarida yilining hamma fasllarida o’tkazilishi mumkin. Suv bilan chiniqtirishda bolalarning tibbiy-fiziologik o’ziga xosliklari hisobga olinishi lozim. Suv, havo temperaturasining o’zgarib borishi bola organizmining termoregulyatsion apparatini mashq qildiradi, tashqi sharoitga, ob-havoning o’zgarishiga odatlanish reaksiyasini shakllantiradi. Bola organizmining chiniqishi bilan bir qatorda, uning irodasi ham chiniqib boradi. Quyosh nurida chiniqtirish orqali organizmda “D” vitamini paydo bo’lishiga yordam beradi. Ammo undan ortiqcha foydalanish bolada bosh og’rig’i, uyqusizlik, ishtaxa bug’ilishi, kamqonlik, lanjlik bo’lishiga olib keladi. Sil, bezgak kasalligi bilan og’rigan bolalarga quyosh vannasi mutlaqo ma’n etiladi. Quyosh vannasi dastlab to’rt daqiqadan qabul qilinadi, tananing har bir tomoni bir daqiqadan toblanadi. Quyosh vannasi qabul qiladigan maydoncha quruq, tekis, havo yaxshi aylanadigan, kuchli shamollardan pana bo’lishi lozim. Yaqinroqda dush, bolalar kiyinadigan, yechinadigan joy bo’lish kerak. O’zbekiston sharoitida Quyosh vannasini ertalab soat to’qqiz-o’n bir soat oralig’ida olgan ma’qul. Bolalar fanerdan yoki taxtalardan yasalgan so’rilarga oyoqlarini Quyosh tomonga, boshlarini esa soya tomonga qarab yotqiziladi. Quyosh vannasi qabul qilingandan so’ng ularning ustidan suv quyish yoki cho’miltirish lozim. Bunda bolaning ruxi yengillashadi, terlari yuviladi, qizigan tana va sovuq o’rtasidagi farq organizmni chiniqtiradi.