Mavzu: Tarmoq topologiyasi

U holda har bir konsentratorlarga alohida kompyuter yoki shina sigmentlari ulanadi. Shunday qilib, tarmoqdan foydalanuvchi «Sliina» va «Yulduz» topoiogiyaiarini afzalliklaridan mohirona foydalana olish va tarmoqqa ulangan kompyuterlar sonini oson o’zgartira olish imkoniga ega bo’ladi. «Yulduz»—«Halqa» (slai~ring) topologiya holatida halqaga kompyuterlarni emas, maxsus konsentratorlarni (1.9-rasm) ulab, konsentratorlarga kompyuter-larni ikkita aloqa yo’li orqali yulduzsimon qilib ulanadi. Aslida, tarmoqdagi hamma kompyuterlar yopiq halqaga ulanadi. chunki kons itrator ici d.i hamma aloqa yo’llan yopiq halqani hosil qnadi (1.9-,asmda ko’rsatilgandek). Bu topologiya «Yulduz» va «Halqa» topologiya afzalliklarini birlashtirish imkonini hamda barcha ulanish nuqtalarini bir joyga jamlash imkonini yaratadi.

1.3. Topologiya tushunchasining ko’p ma'noliligi

rarmoq topologiyasi kompyuterlarni faqat jismoniy o’rruni emas. Bundan ham muhimroq kompyuterlar orasidagi ulanish turlari va tarmoqli signallarni tarqatish xususiyatini belgilaydi. Aynan kompyuterlarning ulanish turi tarmoqning buzilishiga barqarorlik darajasini. tarmoq qurilmalanni mnrakkablik darajasini, axborot

almashish usullarini qaysi biri mos tushishini, foydalanilishi mumkin bo’lgan axborot uzatish vositalari (aloqa yo’li), tarmoqni ruxsat etilgan o’lchami (abonentlar soni va aloqa yo’lining uzunligi), elektr energiyasini moslash va ko’p boshqa masalalanii aniqlab beradi.

Tarmoq tarkibiga kirgan kompyuterlarni jismoniy o’rni tarmoq topologiyasini tanlashga, umuman olganda, kam ta'sir ko’rsatadi, har qanday kompyuterlarni joylashish holatidan qat'i nazar, oldindan tanlangan topologiya bo’yicha xohlagan vaqtda ulash mumkin (1.10-rasm). Agarda, ulanayotgan kompyuterlarning jismoniy joylashgan o’rni doirasimon bo’lsa ham ularni bemalol «Yulduz» yoki «Shina» topologiyalari bo’yicha ulash mumkin. Aksincha, kompyuterlar qandaydir markaz atrofiga joylashgan bo’lsa, ularni o’zaro «Shina» yoki «Halqa» topologiya ko’rinishida ulash mumkin. Nihoyat, kompyuterlar bir chiziq bo’ylab joylashgan taqdirda ham, ularni o’zaro «YuIduz» yoki «Halqa»simon ulash mumkin. Kabellarni jami uzunligi necha metrni tashkil qilishi esa, boshqa masaladir.

Adabiyotlarda tarmoq topologiyasi haqida gap yuritilganda, to’rtta bir-biridan farqli tushunchalarni nazarda tutiladi, bu tushunchalar tarmoq arxitekturasining turli bosqichlariga tegishlidir:

• jismoniy topologiya — ya'ni kompyuterlarni o’zarojoylashishi va kabellarni o’tkazish sxemasi. Bu ma'noda, masalan, «Passiv yulduz» «Aktiv yulduz» topologiyasidan farq qilmaydi, shuning uchun ko’p hollarda faqat «Yulduz» deb yuritiladi;

• 
  mantiqiy topologiya — ya'ni kompyuterlar o’zaro aloqa stnikturasi va signalning tarmoqda tarqalisli belgilari. Bunday ta'rif topologiyaning ancha to’g’ri ta'rifidir;
  
• 
  uxbornt almashinuvim boshqarish lopologiyasi — bu alohida kompyuterlar o’rtasidagi axborot almashish huquqi. ketma-ketligi va prinsiplari;
  
• 
  axboroi ropologiyasi — bu tarmoqdan uzatilayotgan axborotlar oqimining yo’nalishidir.
  

Misol uchun, jismoniy va mantiqiy topologiyali «Shina» tarmog’i axborollarni uzatish uchun estafeta usulidan foydalanishi mumkin (ya'ni bu halqa ma'nosida) va bir vaqtning o’zida barcha axborotni alohida ajratilgan bir kompyuterdan uzatishi ham mumkin (ya'ni bu yulduz ma'nosida). Mantiqiy topologiyali «Shina» tarmog’i, jismoniy topologiyali «Yulduz» (passiv) va «Daraxt» (passiv) ko’rinishga ham ega bo’lishi mumkin.

Jismoniy, mantiqiy va boshqarish topologiyali har qanday tarmoq axborot topologiyasi ma'nosida yulduz, deb hisoblanishi mumkin, agarda, bir server va bir necha mijoz asosida yig’ilgan tarmoq bo’lsa, faqatgina shu server bilan aloqa qilinadi. Bu holda tarmoqning buzilishga barqarorlik darajasining kamligi haqidagi fikrlar markazdagi buzilishlarning sababi deyish adolatli bo’ladi (bu holda — server).

Xuddi shuningdek, har qanday tarmoq axborot ma'nosida «Shina» topologiyasi, deb atalishi mumkin, agarda, u bir vaqtning o’zida server va shuningdek. mijoz bo’ladigan kompyuterlar yordamida qurilgan bo’lsa. Har qanday boshqa «Shina» hollari kabi, alohida kompyuterlarning buzilishi bunday tarmoqqa kam ta'sir qiladi. Markaziy hisoblash tarmoqlar topologiyasi haqidagi tahlilni tugatar ekanmiz, ta'kidlab o’tish kerakki, larmoq turini tanlashda topologiyaning Uiri asosiy omil bo’la olmaydi. Muhim omillar. masalan, tarmoqni standartlik darajasi, axborot almashish tezligi, abonentlar soni, qurilmalarning narxi va tanlangan dastnriy ta'minot bo’la oladi. Lekin boshqa tomondan olib qaraganimizda, ba'zi tarmoqlar turli bosqichda turli topologiyalarni ishlatish imkonini beradi. Endi tanlash bu bobda o’tilgan jami fikr va mulohazalanii hisobga olgan holda butunlay foydalanuvchining zimmasigatushad