Mavzu: To’g’ri burchakli parallelepiped va kub Darsning shiori Yetti o`lchab bir kes

2. O’tilgan darsni takrorlash

O’tilgan mavzu tarqatma materiallardagi savollarga javob berish orqali takrorlanadi.

3. YANGI MAVZU BAYONI

1 m

1 m

1 m

Kubning qirrasi 1 m. U qirrasi 1sm bo`lgan

kubchalarga ajratildi. Jami kubchalar yonma- yon

qo`yilsa qanday o`lchamdagi to`g`riburchakli paralle –

lepipid hosil bo`ladi?

B

C

D

A

a

b

c

A

B

C

D

Kitob javoni, g`isht va gugurt, choy, konfet qutilar , sinf xonasi... to`g`ri burchakli

parallelepiped

haqida tasavvur beradi.

35-

rasm

35-rasmda to`g`ri burchakli parallelepiped tasvir-

langan.U 6 ta to`g`ri to`rtburchak bilan chegaralangan

.Ular to`g`ri burchakli parallelepiped

yoqlari deyiladi.A BCD va A B C D, ADD A va

BCCB , ABBA va DCCD -qarama-qarshi yoqlar deyiladi.

To`g`ri burchakli parallelepipedning qarama-qarshi yoqlari o`zaro teng.

ABCD va ABC to`g`ri to`rtburchaklar

to`g`ri burchakli parallelepipedning

asoslari qolgan yoqlari esa yon yoqlari deyiladi.

Yoqlarning kesishishidan hosil bo`lgan kesmalar

to`g`ri burchakli parallelepipedning qiralari deb ataladi.

Qirralar kesishgan nuqtalar to`g`i burchakli parallelepipedning uchlari deyiladi.

To`g`ri burchakli parallelepiped 6 ta yoq 12ta qirra 8 ta uchga ega.

Bitta uchdan chiquvchi 3 ta qirra to`g`ri burchakli parallelepipedning o`lchamlari bo`yi(a) eni (b) va balandligi (c)bo`ladi. (35-rasm)

To`g`ri burchakli parallelepiped barcha yoqlari yuzining yig`indisi uning sirti yuzasini tashkil qiladi

To`g`ri burchakli parallelrpiped

sirt yuzi

S=2ab +2ac +2bc=2(ab+ac+bc)ga,

qirralari uzunliklari

esa

L=4(a+b+c) ga teng

.

Hamma qirralari o`zaro teng bo`lgan

to`g`ri burchakli parallelepiped kub deyiladi

. Kubning hamma yoqlari kvadratdir.

Qirrasi a ga teng bo`lgan sirti yuzi

S=6a² ga teng.

Barcha qirralari uzunliklari yig`indisi esa

l=12a

formulaga ko`ra hisoblanadi.

36-rasmda to`g`ri burchakli parallelepiped

va kubning yoyilmalari ko`rstilgan.

ab

ab

ac

bc

ac

bc

a²

ab

ab

a

36-rasm