Мавзу: Тупроқ органик қисмининг келиб чиқиши, таркиби, ҳоссалари аҳамияти

O‘simlik va gumus tarkibidagi kimyoviy elementlar miqdori

(foiz hisobida)

Gumin kislotalarning elementlar tarkibi turli tuproqlarda bir xil emas. Qora tuproqlardagi gumin kislotada uglerod eng kup bulib, chimli podzol tuproqlarda vodorod kupayadi. buz tuproqlarda bu nisbatan azotning kupligi bilan farqlanadi (urtacha 4,7 foiz) va uglerod ham bu tuproqda ancha ko`p (61,9 foiz).

	С	Н	О	N	Kul elementler
O’simlik tarkibi	45	6,5	42	1,5	5
Gumus	58	4,5	28	3	2-8

Ful'vokislotalar. Past konsentratsiyada och sariq, yuqori konsentratsiyada jigarrang sariq bo‘lganidan ful'vokislota (lotincha fulvos – sariq) deb atagan.

• Ful'vokislotalar. Past konsentratsiyada och sariq, yuqori konsentratsiyada jigarrang sariq bo‘lganidan ful'vokislota (lotincha fulvos – sariq) deb atagan.
• Ful'vokislotalarning elementar tarkibi C-41-46, H-4-5, N-2-4 foiz bo‘lib, kislorod, uglerod miqdoriga boђliq va gumin kislotasiga nisbatan ko‘p (40-48 foiz).
• Ful'vokislotalari ham gumin kislotalari kabi azot saqlovchi yuqori molekulyar organik kislotalar jumlasiga kiradi. Ammo gumin kislotasidan och rangli bo‘lishi, uglerodni ancha kam, kislorodni ko‘proq saqlashi, suvda, kislotalar va ishqorlarda erishi bilan farq qiladi. Suvli eritmasi kuchli kislotali (pH 2,2-2,8) xususiyatga ega. Ishqoriy va ishqoriy yer metallarning ful'vat tuzlari (ful'vatlar) suvda yaxshi eriydi. Ful'vatlarning temir, alyuminiy bilan birikkan kompleksi ham qisman eriydi.