Мavzu. Xalq pedagogikasi va o‘zbek xalq og‘zaki ijodi

Мақоллар

• – халқнинг ҳаётий тажрибалари асосида юзага келган доно фикрларини ихчам шаклда ифодаловчи асар.
• Мақоллар шеърий ва насрий тузилишга эга, ҳар иккала турда ҳам халқнинг жонли сўзлашув тилига яқин бўлади

Мақолларда

• ватанпарварлик, меҳнацеварлик, илмпарварлик, инсонпарварлик, мардлик, адолат, инсоф, соф муҳаббат, олижаноблик, садоқат, дўстлик каби чин инсоний хислатлар ўз ифодасини топган.

Маталлар

• халқ мажозий ибораларининг кўчма маънода ишлатилувчи бир тури.
• Матал ўз маъносидан бошқа маънога кўчирилган сўз бирикмаларидан иборат бўлади, унда ўхшатиш, киноя, қочирма сўз ва бошқа тил воситалари қўлланилади. Масалан:
• «Темирни қизиғида бос».
• «Чумчуқ сўйса ҳам, қассоб сўйсин» ва ҳ.

Топишмоқлар

• нарса ёки ҳодисаларнинг шакли, ҳатти-ҳаракати, ҳолати ва вазифасини бошқа нарса ёки ҳодисаларга қиёслаш, уларнинг белгисини атайлаб яшириш асосида топишга асосланган савол ёки топшириқлардир.

Намуналар

• Деворда бор сўзанам,
• Унда яшар кенг олам.
• Қозон ичи оппоқ қор.
• Йери оқ, уруғи қора.
• Ўзи минг хил, сўзи бир хил.
• Кўк отим кўкка қараб йўрғалар.
• Қўл билан сочар, оғиз билан ўрар.

Қўшиқ

• халқ оғзаки ижодининг енг қадимий ва оммавий шаклларидан бири бўлиб, куйга солиб айтиладиган кичик лирик шеър.

1.Лирик қўшиқлар.

• 1.Лирик қўшиқлар.
• 2.Меҳнат қўшиқлари
• А) Деҳқончилик билан боғлиқ меҳнат қўшиқлари;
• Б)Чорвачилик билан боғлиқ меҳнат қўшиқлари;
• В)Ҳунармандчилик билан боғлиқ меҳнат қўшиқлари.
• 3.Мавсумий-маросим қўшиқлари
• А) “Суст хотин” (ёмғир чақириш қўшиғи).
• Б) «Чой момо» (шамол тўхтатиш) қўшиғи.
• В) «Ё, Ҳайдар» (шамол чақириш) қўшиғи.