Mavzu: Xizmat ko’rsatish sohasida turizm va mehmonxona xizmatlarini o’rni

Mavzu: Xizmat ko’rsatish sohasida turizm va mehmonxona xizmatlarini o’rni

Tobora dunyo aholisining sayohat qilishga bo‘lgan qiziqishi ortib borishi bilanoq insonlarning o‘z mamlakatlari hududidan boshqa mamlakat hududiga tashriflar hajmi ham ortib bormoqda. Bu esa o‘z navbatida dunyoga yangicha sanoatning vujudga kelishiga sabab bo‘lmoqda, ya’ni bu sanoat “turizm sanoati”dir. Turizm sanoati bu yaxlit tizim bo‘lib u ko‘plab xizmat ko‘rsatuvchi tarmoqlarni o‘z ichiga oladi. Mehmonxonalar ana shunday tarmoqlarning eng muhimi hisoblanadi. O‘z navbatida bunday muhim sohani faoliyatini tartibga solish ham anchagina masulyatni talab qiladi. Aynan shu bois bu sohada marketing tadqiqotlari va kommunikatsiyalarni qo‘llay bilishimiz lozim bo‘ladi.

Tobora dunyo aholisining sayohat qilishga bo‘lgan qiziqishi ortib borishi bilanoq insonlarning o‘z mamlakatlari hududidan boshqa mamlakat hududiga tashriflar hajmi ham ortib bormoqda. Bu esa o‘z navbatida dunyoga yangicha sanoatning vujudga kelishiga sabab bo‘lmoqda, ya’ni bu sanoat “turizm sanoati”dir. Turizm sanoati bu yaxlit tizim bo‘lib u ko‘plab xizmat ko‘rsatuvchi tarmoqlarni o‘z ichiga oladi. Mehmonxonalar ana shunday tarmoqlarning eng muhimi hisoblanadi. O‘z navbatida bunday muhim sohani faoliyatini tartibga solish ham anchagina masulyatni talab qiladi. Aynan shu bois bu sohada marketing tadqiqotlari va kommunikatsiyalarni qo‘llay bilishimiz lozim bo‘ladi.

Respublikamizga sayyohlar sonini tobora oshirib borishi bilan birga, ularni xalqimizning boy madaniyati, an’analari, tarixi, turmush tarzi, milliy taomlari va dehqonchilik mahsulotlari bilan tanishtirish keng yo‘lga qo‘yilmoqda. Bu o‘z navbatida respublikamiz hududlariga tashrif buyurayotgan turistlar oqimini oshirish, aholini turizm sohasida bandligini ta’minlash va turizm xizmatlari eksportini ortishiga xizmat qiladi.

Fuqarolar yig‘inlari hududlarida 20 tadan kam bo‘lmagan oilaviy mehmon uylari yaratilgan taqdirda va sayyohlar uchun kamida besh xil xizmat turi (yashash va/yoki ovqatlantirish xizmatlaridan tashqari) ko‘rsatilgan taqdirda, ularga “Turizm mahallasi”, “Turizm qishlog‘i” yoki “Turizm ovuli” maqomi beriladi. 2020 yildan boshlab “Turizm mahallasi”, “Turizm qishlog‘i” yoki “Turizm ovuli” maqomining berilgan fuqarolar yig‘ini “Obod qishloq” va “Obod mahalla” davlat dasturlariga kiritiladi”.

Vazirlar Mahkamasining 2020-yil
10-iyuldagi 433-son qaroriga

2022 yil yanvar-sentabr oylarida xizmat ko’rsatish yalpi ichki mahsulot (YaIM)dagi ulushi 40,3 foizni tashkil etdi.

Xizmat ko‘rsatish sohasining yalpi ichki mahsulotdagi ulushi 2005 yilda 38,3 foizni tashkil qildi. Vaholanki, dunyoning rivojlangan mamlakatlarida xizmatlarning yalpi ichki mahsulotlaridagi ulushi 60-80 foizni tashkil etadi. Ushbu mamlakatlarda iqtisodiyotda band bo‘lgan aholining 70 foizi shu xizmat ko‘rsatish sohasida faoliyat ko‘rsatadi.

Funksional nuqtai nazaridan aholiga kursatilayotgan xizmatlar moddy va maishiy-madaniy ko’rinishga ega.

Moddiy xizmat - bu iste'molchinining moddiy-maishiy ehtiyojlarini qondirish bo’yicha xizmat.

Ijtimoiy-madaniy xizmat - bu iste'molchining ma'naviy va intellektual ehtiyojlarini qondirish va uning me’yoriy hayot kechirishini ta'minlashga qaratilgan xizmatdir. U insonning sog’lig’ini saqlash va tiklash, shaxsning ma’naviy hamda jismoniy rivojlanishini ta'minlaydi. Ijtimoiy-madaniy xizmat tarkibiga tibbiyot, ma’daniy, turizm, mehmonxona, talim xizmatlari va boshqalar kiradi.

Xizmatlar nomoddiydir, uni iste’mol qilingunga qadar baholab bo‘lmaydi, ular faqat

xizmat ko‘rsatish va iste’mol jarayonida mavjud bo‘ladi

Turizmning mamlakat iqtisodiyoti va jamiyatga ta'sir sohasi

• Tadbirkorlik sohasi

Turistik korxonaning tashkil etilishi naf keltiradi, chunki mijozlarga o‘z mahsulotlari va xizmatlarini taklif etadi, ishchi va xizmatchilarga – ish haqini, aksionerlarga – foydanining bir qismi dividend sifatida to’lanadi, davlatga (hududga) – soliq va yig‘imlarni tushadi.

Iste'mol va daromad sohasi

• Iste'mol va daromad sohasi

Turizm iste'mol talabining yangi shaklini yaratadi. Turistlarning turli xildagi tovarlar va xizmatlarga bo‘lgan talabi mahalliy sanoatning rivojlanishiga imkon yaratadi. Unga ko‘ra iste'mol mollarini ishlab chiqarish rivojlanadi va aholining hayot darajasi oshadi.

Turizm katta hajmdagi chet el valyutasi oqimini ta'minlaydi. Xususan chet el valyutasining kelib tushishi nafaqat tur (paket) uchun haq to‘lash shaklida, balki turistik markazda-kundalik ehtiyojlar va qo‘shimcha xizmatlarga haq to‘lash maqsadida turistlarning xorijiy valyutani O’zbekiston valyutasiga almashtirishi tufayli ham ro’y beradi.

Turizm katta hajmdagi chet el valyutasi oqimini ta'minlaydi. Xususan chet el valyutasining kelib tushishi nafaqat tur (paket) uchun haq to‘lash shaklida, balki turistik markazda-kundalik ehtiyojlar va qo‘shimcha xizmatlarga haq to‘lash maqsadida turistlarning xorijiy valyutani O’zbekiston valyutasiga almashtirishi tufayli ham ro’y beradi.

• Valyuta sohasi

Ishlab chiqarish infratuzilmasi

• Ishlab chiqarish infratuzilmasi

Turizm dam olish strukturasini yaratadi, bu obyektlardan nafaqat turistlar , balki mahalliy aholi ham foydalanilishida, yangi turistik markazlarning shakllanishi, servis savdo markazlarining paydo bo‘lishiga, yo‘llarning qurilishiga, hordiq chiqarish maskanlarining vujudga kelishiga olib keladi, shuningdek, u o‘rab turgan infratuzilmaga, iste'mol bozoriga va boshqa tadbirkorlik faoliyatlariga ijobiy ta'sir ko‘rsatadi.