Mavzu: Yalpi talab, yalpi taklif, ularning tarkibi va ularga ta'sir qiluvchi omillar reja

Mavzu: Yalpi talab, yalpi taklif, ularning tarkibi va ularga ta'sir qiluvchi omillar
REJA
Kirish
1. Yalpi talab tushunchasi va uning tarkibi…………………..……………….……….4
2. Yalpi taklif tushunchasi.Yalpi taklif tarkibi va unga ta’sir qiluvchi omillar……….8
3. Yalpi talab va yalpi taklif o’rtasidagi muvozanat va uning o’zgarishi…….…..…..12
4. Yalpi talab va yalpi taklifning mamlakat iqtisodiyotiga ta’siri ……………….…..15
Xulosa………………………………...………………………………………….…...25
Adabiyotlar………..………………………………………...……………………..…27

KIRISH
Milliy iqtisodiyot yaxlit holda, ya’ni makroiqtisodiyot darajasida o’rganilayoygan jarayonda mamlakat barcha fuqarolari, tadbirkorlar, davlat va chеtel istе’molchilarining jami tovarlar va xizmatlar turlari bo’yicha talabi va taklifini o’rganish iqtisodiyotni samarali va muvozanatli yuritishda muhim ahamiyatga egadir.Shuning uchun ushbu ishida makroiqtisodiy tahlil amalga oshiriladi, eng avvalo yaxlit olingan ko’rib chiqiladi vauning makro darajadagi asosiy ko’rsatkichlari bo’lgan yalpi talab va yalpi taklif tushunchalarining iqtisodiy mazmunini tavsiflanadi. Tahlil davomida yalpi talab va yalpi taklifga ta’sir etuvchiomillar, ular ta’sirida narxlar darajasining o’zgarishi hamda ishlab chiqarishning muvozanatli hajmi qanday o’rnatilishini bayon etiladi.
Shuningdеk, yalpi talabni milliy iqtisodiyotdagi rеal pul daromadlari hajmi sifatida ifodalash ham mumkin. Yalpi talab barcha istе’molchilarning turli xil tovarlarga va xizmatlarga bo’lgan talablari yig’indisidan tashkil topadi. Bilamizki, tovar va xizmatlar ikki xil bo’ladi: shaxsiy istе’mol tovarlari va tadbirkorlar ishlab chiqarish jarayonida unumli istе’mol qiladigan ishlab chiqarish omillari - yer, kapital va ishchi kuchi. Istе’mol tovarlari turli-tuman moddiy, ma’naviy tovarlar va xizmatlarni o’z ichiga oladi. Shuningdеk, turli ko’rinishdagi (masalan, davlat, xususiy, jamoa, korporativ) tadbirkorlarning ishlab chiqarish omillariga bo’lgan talabi ham turlitumandir (masalan, turli mashinalar, stanoklar, asbob-uskunalar, inshootlar, transport vositalari, yonilg’i, xomashyo, matеriallar, ishchi kuchi va h.k.).
Ayrim bozorlardagi talab va taklif hamda yalpi talab va yalpi taklif o'rtasidagi farqlarni tushunish kerak. Bozor talabi va bozor taklifi bir-biriga bog'liq emas, chunki ular turli omillar bilan belgilanadi. Yalpi talab va yalpi taklif haqida gap ketganda, bu boshqa masala.

Ijtimoiy miqyosda daromadlar xarajatlarga teng. Bundan kelib chiqadiki, yalpi talab va umumiy ta'minot bir vaqtning o'zida va bir yo'nalishda o'zgaradi: daromad o'sishi bilan birga talab ortadi va aksincha. Barcha narxlarning oshishi yoki kamayishi shunchaki pulning arzonlashganini yoki qimmatlashganini bildiradi. Bu iste'molchilar va ishlab chiqaruvchilarning reaktsiyalariga ta'sir qilmaydi. Lekin bu erda bozor agentlarining xabardorligi va ularning kutishlari muhim: ular "o'z" mahsulotiga narxlar o'zgarganiga, ya'ni nisbiy narxlar o'zgarganiga ishonishlari mumkin va keyin ular o'zlarining iqtisodiy xatti-harakatlarini to'g'rilaydilar. Shuning uchun yalpi talab va taklifni tahlil qilish iqtisodiyotning qisqa davrlardagi tebranishlarini tushunish uchun muhimdir. Bu erda davlat siyosati, ayniqsa pul-kredit siyosati, sotuvchilar va xaridorlarning umidlari muhim ahamiyatga ega. AD egri chizig'i narxlar darajasiga qarab uy xo'jaliklari, firma va tashkilotlar, davlat va chet el agentlari xarajatlarining umumiy (umumiy) darajasining o'zgarishini ko'rsatadi. Ushbu egri chiziqning grafik tasviri shuni ko'rsatadiki, mamlakatda narxlar darajasining o'sishi bilan talab mavjud bo'lgan real YaIM hajmi past bo'ladi va shunga mos ravishda narxlar darajasining pasayishi bilan. mamlakat real YaIM hajmi yuqori bo'ladi. Yalpi talab (AD) milliy ishlab chiqarish hajmi va iqtisodiyotdagi narxlarning umumiy darajasi o‘rtasidagi bog‘liqlikni aks ettiradi. U iqtisodiyotda ishlab chiqarilgan yakuniy mahsulot va xizmatlar uchun barcha rejalashtirilgan xarajatlar yig'indisini ifodalaydi. Yalpi talab - bu mavhumlik, alohida tovarlarga bo'lgan talabni jamlash natijasi.