Mavzu: yerga zaminlash qurilmalari

Yerga ulovchi o`tkazgichlar sifatida yerga ulanish kerak bo`lgan qismlarni yer bilan bog`lash uchun qoida buyicha po`lat polosalar va yumalok yuzali pulatlar qo`llaniladi. 1000 V dan yuqori kuchlanishlarda elektr qurilmalar effektli yerga ulangan bo`ladi va ularda ruxsat etilgan katta tok oqib yerga o`tganda termik chidamliligi aniqlanadi. Bunda o`tkazgichni qisqa vaqtda qizish releli himoyani ta'siri vaqtiga mos ravishda tula o`chgincha o`chirgichni temperaturasi 400 S oshmasligi kerak. Kuchlanishi 1000 V gacha va undan yuqori kuchlanishlarda izolyatsiya qilingan neytrallar qarshiligi faza o`tkazgichini 1/3 o`tkazuvchanlikdan kam bo`lmasligi kerak.

Chiqarilgan yerga ulovchi qurilmalar yerga ulagichlar maydon chegarasida chiqarilgan bo`lib, yoki maydonning bir chekkasiga umumlashtirilgan. Shuning uchun bu chiqarilgan yerga ulagichlar bir joyga umumlashtirilgan deb ataladi. Bu yerga ulagichni kamchiligi himoya kilinuvchi ob'yektdan yerga ulagichni o`zoqlashtirilganligidir. Shuning uchun himoya territoriyasi qismida tegish koeffitsenti. Shu kamchiligi bilan kuchlanishi 1000 V gacha va yerga qisqa toki yoki kichiq bo`lganda ya'ni yerga ulagichni potentsiali tegish kuchlanishini ruxsat etilgan kiymatidan oshmaganda qo`llaniladi.

Avzallik tomoni esa gruntni qarshiligi kichiq bo`lgan joyga elektrodlarni joylashtirishni tanlashni mumkinligidir. Kontur yerga ulovchi qurilmalar elektrodlar va ularni yerga ulagichlari kontur bo`yicha joylashgan bo`lib, yerga ulanishi kerak bo`lgan jixozlar joylashgan maydon ichida joylashtirilishni xarakterlaydi.

Ximoyaviy zaminlash qurilmasini nazorat qilish.

• Ximoyaviy zaminlagich qurilmasi ishga tushirilishidan oldin "qoida­lar"da ko’rsatilgan vaqt ichida nazorat qilinadi. Nazorat ikki turdan : tashqi ko’rik o’tqazish va zaminlagichlar qarshiligini o’lchashdan iborat.

Tashqi ko’rik zaminlagichlarning qarshiligini o’lchamasdan turib kamchi­liklarni aniqlashga qaratilgan.Ushbu nazoratda zaminlagichlarni ulovchi simlarning butunligi va ulangan kontaktlarning maxkam biriktirilgani tekshiriladi. SHu sababli,ulovchi simlar va ularning ulangan joylari (kontaktlari) ko’zga ko’rinadigan,qulay joylarda joylashishi kerak.

Zaminlagichlarni tok oqishiga qarshiligini o’lchash xar xil usullar bi­lan bajarilishi mumkin.Keng tarqalgan usul-ampermetr va volьtmetr usuli bo’lib,o’lchash uchun manba (transformator T),ampermetr (RA), vol­tmetr(RV), yordamchi (YO) va zond(Z) metal qoziqlardan foydalanila­di(4.3-rasm).O’lchayotgan zaminlagichga nisbatan yordamchi va zond qoziqlar­ni joylashishi 4.5-jadvalda keltirilgan.