Mavzu; Yuqori aniqlikdagi teodolitlar haqida umumiy ma’lumotlar

Mavzu; Yuqori aniqlikdagi teodolitlar haqida umumiy ma’lumotlar

• Mavzu; Yuqori aniqlikdagi teodolitlar haqida umumiy ma’lumotlar
• Reja
• Teodalit haqida tushuncha
• Yuqori aniqlikdagi teodalitlar

• Katta hajmdagi astronomik-geodezik tarmoqlarni qurish ish­ larini ta’minlash maqsadida prof. F.N. Krasovskiy tomonidan ish­ lab chiqilgan texnik topshiriqqa asosan 1936-yilda yuqori aniq­ likdagi TT-2/6 triangulyatsiya teodoliti ishlab chiqa boshlandi. U 1-sinf triangulyatsiya tarmoqlarida burchaklarni o‘lchashga mo‘ljallangan edi.

• TT-2/6 teodolit diametri 220 mm ga teng metaldan tayyor­ langan gorizontal limb doirasiga ega; teodolitning vertikal o‘qi konus rasmida bo‘lib o‘zgartirish imkoniyatiga ega; ko‘rish tru­ basining fokus masofasi 520 mm ga teng, uning kattalashtirishi 30;52 va 65x; u bo‘lak qiymati 1'' ga teng okular mikrometri bi­ lan ta’minlangan; tekshirish trubasining kattalashtirishi 30x, oku­ lar mikrometrining bo‘lak qiymati 1,4'' va u teodolit tagligiga mahkamlangan, vazifasi signal stolchasining toblanishini aniq­ lash va hisobga olishdan iborat; teodolit 2 mm ga bo‘lak qiy­ mati 2,5'' ga teng bo‘lgan qarash trubasining gorizontal aylanish­ o‘qiga o‘rnatilgan silindrik adilakka ega; gorizontal doiradagi mikroskop-mikrometr barabanining eng kichik bo‘lagi qiymati 2'' ni tashkil qiladi; teodolit massasi 27,5 kg.

Bu teodolit bilan astronomik-geodezik tarmoqlarda burchak­ larni o‘lchash ta’minlandi. U teodolit uchburchaklar tomon­ lari 20–30 km va undan ortiq bo‘lganda gorizontal burchaklarni o‘lchash o‘rta kvadratik xatosi 0.5–0.7'' dan kam bo‘lmagan aniq­ likni ta’minlaydi (uchburchaklar bog‘lanmasliklari bo‘yicha). Taxminan shu yillarda AU-2/10 yuqori aniqlikdagi astronomik universal ishlab chiqildi, uning gorizontal va vertikal limblarining diametri mos ravishda 220 va 135 mm ni tashkil qiladi. Bu as­ boblar bir necha o‘n yillar davomida yuqori aniqlikda astronomik kenglik, uzoqlik va azimutlarni (Laplas punktlarida) aniqlashda xizmat qildi.

• Bu teodolit bilan astronomik-geodezik tarmoqlarda burchak­ larni o‘lchash ta’minlandi. U teodolit uchburchaklar tomon­ lari 20–30 km va undan ortiq bo‘lganda gorizontal burchaklarni o‘lchash o‘rta kvadratik xatosi 0.5–0.7'' dan kam bo‘lmagan aniq­ likni ta’minlaydi (uchburchaklar bog‘lanmasliklari bo‘yicha). Taxminan shu yillarda AU-2/10 yuqori aniqlikdagi astronomik universal ishlab chiqildi, uning gorizontal va vertikal limblarining diametri mos ravishda 220 va 135 mm ni tashkil qiladi. Bu as­ boblar bir necha o‘n yillar davomida yuqori aniqlikda astronomik kenglik, uzoqlik va azimutlarni (Laplas punktlarida) aniqlashda xizmat qildi.
• 1940-yilda «Aerogeopribor» zavodi yuqori aniqlikdagi optik teodolit OT-02 birinchi partiyasini ishlab chiqdi. Bu asboblar 2–4-sinf geodezik tarmoqlarda burchak o‘lchashga mo‘ljallan­ gan edi. 1965-yilda bu asbob birmuncha mukammallashtirilib OT-02M shifri bilan ishlab chiqildi.
• 1968-yilda TT-2/6 teodoliti o‘rniga yuqori aniqlikdagi T05 teodoliti­ ishlab chiqa boshlandi, uning aniqligi 0,5'' ni tashkil qi­ l