Mavzu;Grafik tizimlarni ko’rinishlari va ularning asosiy afzalliklari hamda kamchiliklari Mundarija Kirish Reja; I bob. Kompyuter grafigi tushunchasi va grafik tizimlarni ko’rinishlari

Кompyuter grafikasida 2 va 3 o’lchovli grafikaning ahamiyati

2 o’lchovli va 3 o’lchovli modellashtirish dasturlari dizaynerlik va muxandislik ishlanmalari uchun qo’l keladi. Bulardan tashqari bu dasturlarni uch o’lchovli animasiya, poligrafik, taqdimot paketlari bilan to’ldirish mumkin.

2 o’lchovli va 3 o’lchovli grafikaning turli hil kasblarda ishlatiladi va ulardan ko’plab kino yaratuvchilar keng foydalanishadi.

II bob. Grafik tizimlarda ishlovchi programmalarning ko’rinishlari va ularning asosiy afzalliklari hamda kamchiliklari

2.1. Grafik tizimlarda ishlovchi Adobe Photoshop dastur haqida umumiy ma’lumot.

Menyu satri elementlari:

Menyu qatori tagida xususiyatlar sohasi qatori joylashgan:

Ҳаммасини танлагач ОК тугмаси босилади ва экранда янги бўш соҳа ҳосил бўлади.

Тўртбурчак соҳа танлаш Restangular marquee).

-Айлана соҳа танлаш (Elliptical marquee).

Танланган соҳага қўшимча соҳа қўшиши учун Shift тугмасини босиб, ушбу тугмадан кайта фойдаланамиз. Агар Alt тугмасини босиб соҳа танласак, у ҳолда танланган соҳадан олиб ташлаш маъносини билдиради. Хусусиятлар қаторида қуйидагилар фаол бўлади:

• 
  Shift ва Alt тугмалар ҳаракатларига ўхшаш холатларни танлаш.
  
• 
  Feather-ёрдамида танланган соҳа чегараларининг қалинлиги.
  
• 
  Style- Сохаси ёрдамида танлаш ҳолатини танлаймиз. Normal чексиз соҳа, Сonstrained.
  

Uning chap tomonida ish qurollari sohasi joylashgan (Toolbox –ish kurollari paneli). Ish sohasining o`ng tomonida har xil yordamchi sohalar joylashishi mumkin: Sloi-Layers, Istoriya-History, Kanali-Channel, Sveta_Color, Stili-Style, Svoystva kisti-Brushes, Svoystva shrifta-Charater va h.k. Ushbu sohalarni xam Okno(Window) menyusidagi buyruqlar bilan ekranga chiqarishimiz va ekrandan olib tashlashimiz mumkin. Yordamchi sohani kichiklashtirishimiz ham mumkin. Buning uchun sohaning yuqorisidagi kichkinalashtirish (svernut) tugmachasidan foydalanamiz. Yordamchi sohalarda bizga eng kerakli bu ish qurollari sohasidir va qatlamlar sohasi (Sloi-Layers) kiradi. Yangi PhotoShop faylini yaratish yoki eski faylni qayta ochish uchun Fayl/Sozdat yoki Fayl/Otkrit buyruqlari ishlatiladi. Bu buyruqdan keyin ekranda yangi fayl yaratish sohasi oynasi ochiladi. Bu oynada uning nomini Name, turini Preset, Width-enini, bo`yini-Height, Resolution- sifatini, ranglar holatini, fon rangini tanlashimiz kerak bo`ladi.

Lasso-Lasso-[L] -ixtiyoriy sohani tanlash. Agar tanlaganimizda Alt tugmasini bosib tursak, u holda bizning lasso ko`pburchak sohaga o`xshab soha tanlaydi va Alt tugmasini bosganimizda tanlangan soha yopiladi.

Aspect Ratio yonlari ko`rsatilgan proporsiyalardagi soha tanlash, Fixed size -yonlari ko`rsatilgan kattalikdagi soha tanlash.

Ko`pburchak lasso –Polygonal lasso [L]-ko`pburchak sohani tanlash. Tanlangan sohani yopish uchun yoki cichqoncha bilan ikki marta bosish kerak yoki Strl tugmachasi bosilishi kerak.

Magnit Lasso –Magnetic lasso-[L] nglar bo`yicha soha tanlash. Kompyuter tanlangan nuqtani bekor qilishi uchun Backspase tugmasini bosish kerak. Tanlangan sohaga qo`shimcha soha qo`shish uchun Shift tugmasini bosib turib ushbu tugmadan qayta foydalanamiz. Agar Alt tugmasidan foydalanib soha tanlasak, u holda tanlangan sohadan olib tashlanadi.

Xususiyatlar qatorida quyidagilar faol bo`ladi:

• 
  Shift va Alt tugmalar harakatlariga o`xshash holatlarni tanlash.
  
• 
  Feather- sohasi yordamida tanlangan soha chegaralarining qalinligi.
  
• 
  Anti-Aliased opsiyasi tanlangan sohaning chegaralar rangini ko`zga ko`rinmas qilib bir biriga moslash.
  
• 
  Width –tanlangan sohaning chegaralar qalinligini o`zgartirish.
  
• 
  Edge Contrast –magnit lassoning sezguvchanligini o`zgartirish.
  
• 
  Frequency magnit lassoning avtomatik ravishda qo`yiladigan nuqtalar o`rtasidagi masofa.
  

Sehrli tayyoqcha- Magic wand-[W] bir xil rangli sohani tanlash. Tanlangan sohaga qo`shimcha soha qo`shish uchun Shift tugmasini bosib turib ushbu tugmachadan qayta foydalanamiz. Agar Alt tugmasini bosib soha tanlasak, u holda tanlanlgan sohadan olib tashlash tushuniladi.

Xususiyatlar satrida quyidagilar faol bo`ladi:

• 
  Shift va Alt tugmalar harakatlariga o`xshash holatlarni tanlash.
  
• 
  Tolerance – soha tanlashda sexrli tayoqchaning sezuvchaligini o`zgartirish.
  
• 
  Anti-Aliased opsiyasi tanlangan sohaning chegaralar rangini ko`zga ko`rinmas qilib bir biriga moslash.
  
• 
  Contiguous opsiyasi –tanlangan soha bitta umumiy bo`lishini yoki bir nechta qismdan iborat bo`lishini ta’minlaydi.
  
• 
  Use All Layers opsiyasi –sehrli tayyoqchaning soha tanlanganligi xamma qatlamlarga tegishli yoki faqat asosiy bo`lgan qatlamga tegishligini ta’minlaydi.
  

Tanlangan soha ustidan biz har xil harakatlarni bajarishimiz mumkin. Masalan, xotiraga qirqib olib yoki nusxa olib, yangi qatlamga uni qo`yishimiz mumkin. Yoki uning hajmini o`zgartirish va aylantirish mumkin. Va nihoyat uni ish soha bo`ylab siljitishimiz mumkin.

Siljitish-Move(peremesheniye )-[v]-tanlangan sohani ish soha bo`ylab harakatlantiradi. Agar Alt tugmasini bosib harakatlanishni boshlasak, u holda tanlanilgan sohaning nusxasi olinib, u harakatlanadi. Agar Shift tugmasidan foydalansak, u holda tanlangan soha faqat vertikal va gorizontal harakatlanadi. Tanlangan sohani klaviaturadagi yo`nalish strelkalari orqali xam harakatlantirish mumkin, shunda har bir strelka bosilganda tanlangan soha 1 pikselga siljiydi.

Xususiyatlar qatorida quyidagilar faol bo`ladi:

• 
  Auto Selest Layer sohasi – sichqoncha yordamida faol bo`lmagan qatlamni faol qilish.
  
• 
  Show Bounding Box - tanlangan soha chegaralarida ramka xosil qilish. Ushbu ramka yordamida rasmni cho`zish va aylantirish mumkin bo`ladi.
  
• 
  Kadrlovchi –Crop-[c]- faylning kerak emas qismlarini qirqib olib rasmni kichkinalashtirish. Buning uchun kerakli sohani tanlab olib Enterni bosamiz, agar tanlanishni bekor qilmokchi bo`lsak, ESCni bosishimiz kerak.
  

Bo`lish pichoqchasi –Slice-[k] tasvirni bir nechta qismga bo`lib, uni Internetda qismlarga bo`lingan holatda chiqarish uchun tayyorlab qo`yiladi.

Bo`linishlarni sozlash – Slice Selest- [k] bir nechta qismga bo`lingan tasvirni sozlash.

Xususiyatlar qatorida quyidagilar faol bo`ladi:

• 
  Stule sohasi yordamida tanlash holatini tanlaymiz. Normal cheksiz soha, Constrained Aspect Ratio –yonlari ko`rsatilgan proporsiyalardagi soha tanlash, Fixed size -yonlari ko`rsatilgan kattalikdagi soha tanlash.
  
• 
  Show Slice Numbers –qismlarning nomerlarini ko`rsatish va ko`rsatmaslik.
  
• 
  Line Color –bo`linish chegaralarining rangini o`zgartirish.
  
• 
  Promote To User Slice – bo`linishlarni avtomatik gorizontal va vertikal davom ettirish.
  
• 
  Slice Options tugmachasi- bo`lakchaning xususiyatlarini o`zgartirish va sozlash.
  

Qalam- Pensil –[B]-qalam yordamida chizish. Muyqalam –Paintburush(kist)-[B] chizish ish quroli. Muyqalamdan fodalanilayogan vaqtda Shift tugmachasini bosgan holda sichqoncha bilan chizsak, u holda to`g`ri chiziqlar chiziladi. Shift tugmachasi bosilgan holda sichqoncha yordamida nuqtalarni xam birlashtirish mumkin. Mo`yqalam bilan chizilgan chiziqlar qalamga qaraganda chegaralari aniq ko`rinmaydi.

Xususiyatlar qatorida quyidagilar faol bo`ladi:

• 
  Brush- qalam turini va qalinligini tanlash.
  
• 
  Mode- chiziqlarni rasm ustida chizilish holatini o`zgartirish.
  
• 
  Opasity-chiziqlar ko`rinmaslik darajasini o`zgartirish.
  
• 
  Auto Erase –qalam faqat bo`sh sohada chizish mumkinligini ko`rsatadi.
  
• 
  Wet Edges (mokrie kraya-«ho`l chegaralar») –akvarel bilan chizish effekti.
  

Nusxa oluvchi «Shtamp»-Clone Stamp-[S] – rasmning boshqa qismiga o`xshash sohalar yaratish. Nusxa oluvchi sohani tanlashda Alt tugmasidan foydalanamiz. Naqshli shtamp – Pattern Stamp(shtamp uzora)-[S]- Pattern –sohasida tanlangan naqsh bilan ko`rsatgan sohani to`ldirish. Agar naqsh yaratmokchi bo`lsak, u holda avvalo to`rtburchak yasash ish quroli bilan (Rectangular Margue) naqsh joylashgan sohani tanlaymiz, so`ngra «Pravka» menyusiga kirib uning ichidagi «Naznachit uzor»(Define Pattern) buyrug`ini tanlaymiz va natijada shu naqsh Patterns sohasida paydo bo`ladi.

Xususiyatlar qatorida quyidagilar faol bo`ladi:

• 
  Brush- qalam turini va qalinligini tanlash.
  
• 
  Mode- chiziqlarni rasm ustida chizilish holatini o`zgartirish.
  
• 
  Opasity-chiziqlar ko`rinmaslik darajasini o`zgartirish.
  
• 
  Aligned –nusxa olingan sohani sichqoncha harakatidan keyin o`zgarishi.
  
• 
  Use All Layers opsiyasi –sexrli tayoqchaning soha tanlanganligi xamma qatlamlarga tegishli yoki faqat asosiy bo`lgan qatlamga tegishligini ta’minlaydi.
  

Oldingi holatga qaytish –History Brush (kist ppredistorii) –[Y] bu ish qurolini tanlashdan oldin biz qaytish kerak bo`lgan holatni yordamchi sohada belgilab qo`yishimiz kerak. So`ngra ushbu ish quroli bilan dastlabki holga qaytish qilinadi.

Xususiyatlar qatorida quyidagilar faol bo`ladi:

• 
  Brush- qalam turini va qalinligini tanlash.
  
• 
  Mode- chiziqlarni rasm ustida chizilish holatini o`zgartirish.
  
• 
  Opasity-chiziqlar ko`rinmaslik darajasini o`zgartirish.
  
• 
  Stule-maxsus effekt holatini tanlash.
  
• 
  Fidelity –ranglardan foydalanish holati. 100% rasmdagi ranglar, 0% ranglar tanlanilgan holati.
  
• 
  Area – ish qurolining ta’sir etish sohasini tanlash.
  
• 
  Spacing –ish qurolini faqat o`xshash rangli sohalarda ishlash yoki har xil rangli sohalarda ham ishlash.