Мавзунинг қисқача мазмуни

Илм олмоқлик яхши руҳий сифат эгаларида эзгу фазилатларнинг янада равнақ топишига хизмат қилади.
Яхши руҳий сифатлардан маҳрум одамлар эса қанча кўп илм олсалар, шунча аҳмоқроқ ва бемаънироқ бўлиб борадилар.
Эҳтимоллик билимдаги кемтикларни тўлдиради.
Жон Локк ҳаёти: Инглиз файласуфи Жон Локк (1632-1704) Англиянинг жануби - ғарбидаги сомерсет графлигига қарашли Рингтон шаҳарчасида пуританлар оиласида туғилди. Унинг отаси адвокат бўлиб, Кромвел армиясининг отлиқ эскадронига қўмондонлик қилган.
Жон Локк Оксфорд дорилфунуни қошидаги диний коллежда таълим олди. Кейинчалик тиббиёт илмини ўрганди. 1656 йилда у Оксфорд дорилфунунининг бакалаврлик, 1658 йилда эса магистрлик илмий даражасига сазовор бўлди. У кимёгар Роберт Бойл билан дўстлашади. Бу дўстлик унда файласуфлар Декрат ва Гассенди таълимотига қизиқиш уйғотади.
Жон Локк олий ҳукумат идораларида хизмат қилиб, мансаб поғоналаридан тез юқорилаб боради ва Англия ҳукуматининг лорд канцлери лавозимига эришади.
Жон Локк 39 ёшидан бошлаб фалсафа илмини иштиёқ билан ўрганишга киришади. 1682 йилда олим ҳукуматда юз берган сиёсий танглик туфайли Англияни ташлаб Нидерландияда яшайди. 1689 йилда у ватанига қайтади ва бирин – кетин ҳорижда ёзган асарларини чоп этади.
Локкда схоластик фалсафага танқидий муносабат ва табиий фанларга, айниқса тиббиёт ва кимёга қизиқиш жуда эрта пайдо бўлди. Локк ўз олдига интеллектуал «тозалаш»ни амалга ошириш, яъни билишни танқидий текширишни мақсад қилиб қўйди. У айнан диний ва аҳлоқий муаммоларга доир туганмас баҳслар уни қўлланувчи тушунчаларнинг кўпчилиги умидсиз даражада ноаниқ ва нотўғри эмасми, деган саволни беришга мажбур қилганини тан олади. Локк файласуфлар ҳам табиат ҳодисаларини тадқиқ қилувчи олимлар сингари, тажриба ёрдамида қадам бақадам олға юришлари керак, деб ҳисоблайди. «Буюк» муаммоларни кўриб чиқишга ўтишдан олдин ўз, воситаларимиз, яъни ўз тушунчаларимизни ўрганиб чиқишимиз керак. Шунинг учун Локк билишни танқид қилиш ва тилни таҳлилдан ўтказишдан бошлайди. Аммо «воситалар»га бўлган қизиқиш унинг конкрет муаммолар билан шуғулланишига ҳам ҳалақит бермайди. Локк педагогика ва сиёсий назариянинг классикларидан бири ҳисобланади.
Унинг қуйидаги асарлари маълум: «Табиат қонунларига доир тажрибалар» (1662-1664), «Дин эркинлигини эътироф этишга доир тажриба» (1667), «Тиббиёт саънати ҳақида» (1669 й), «Инсон таффакурига доир тажрибалар» (1689 – йил, олим бу асар устида 20 йилдан зиёд меҳнат қилган), «Тарбияга оид баъзи фикрлар» (1693 й.) ва ҳоказо.
Лейбниц ҳаёти: Готфрид Вилгельм Лейбниц (1646-1716) немис эди аммо, қирол-офтоб Людовик ХIV (1638-1715) даврининг файласуфи бўлгани боис, асосан француз тилида ҳамда лотин тилида ижод қилган.
Лейбниц том маънодаги дунёвий инсон бўлиб, унинг уйи бутун Европа ҳисобланган. Унинг қобилияти турли назарий ва амалий соҳаларда намоён бўлган. Масалан: у кончилик, сиёсий ислоҳотлар, молия, қонунчилик, оптика транспорт муаммолари ва илмий ҳамжамиятларни ташкил қилиш билан шуғулланган. Бундан ташқари, Лейбниц жуда кўп саёҳат қилган ва ўзидан 15 мингдан ортиқ хатдан иборат эпистоляр мерос қолдирган.


Назорат саволлари:

1. 
   Психологиянинг мустақил фан бўлгунга қадар ҳолати қандай бўлган?
   
2. 
   Ғарбда илк психологик қарашларнинг етилиши.
   
3. 
   Психологияни мустақил фан сифатида шаклланишида фалсафанинг роли қандай бўлган?
   
4. 
   Декарт ва Спинозанинг психологик қарашлари
   
5. 
   Гобсс ва Локкнинг психологик ғояларини асосларб беринг.
   

Мустақил таълим учун мавзулар:

1. 
   Ғарбда илмий психологияни ривожланишига яратилган шарт-шароитлар.
   
2. 
   Француз фалсафасид психологик ғоялар
   
3. 
   Гобсс ва Локкнинг психологик ғоялари
   
4. 
   В.Вунтнинг экспериментал психологиясни вужудга келиши.