Mazmun : Kirisiw I bap. Birinshi jáhán urısınan keyingi dáwirde Angliya

Mazmun :
Kirisiw
I Bap. Birinshi jáhán urısınan keyingi dáwirde Angliya
1. 1. Birinshi jáhán urısınan keyin Angliya.
1. 2. Leyboristlardiń ekinshi húkimeti hám dominionlardaǵi jaǵday.
II Bap. Ekinshi jáhán urısı qarsańında Angliya
2. 1. Kapitalizmiń bólek stabillasiw jıllarında Angliya.
2. 2 Jáhán ekonomikalıq daǵdarısı jıllarındaǵı jaǵday.
2. 3 Ekinshi jáhán urısı qarsańında Angliya.
Juwmaq
Paydalanılǵan ádebiyatlar dizimi


KIRISIW
Búgingi kúnde orta bilim beriw mekteplerinde tálim tárbiya sapasın jaqsılaw, natiyjeliligin asırıwǵa qaratılǵan keń qamtılǵan ilajlar ámelge asırılıp atır. Zamanagóy tálim konsepsiyaları tıykarlanıp, dáwir talaplarına uyqas programma, sabaqlıqlar dúzilgenligi ; oqıwshılardıń ózlestiriwin jáhán ulgilerine qaratb DTSlar islep shıǵıp, engizilgenlıgi buǵan ayqın dálil bóle aladı. Mámleket tálim standartı tálim mazmunı, formaları, quralları, usılları, onıń sapasın bahalaw rejimin belgileydi. Tálim mazmunınıń ózegi esaplanǵan standart jardeminde mámleket aymaǵında iskerlik kórsetip atırǵan túrli mákemelerde ta 'limniń turaqlı dárejesibni támiyinlew shárti ámelge asıriladı. Mámleket tálim standartı óz mánisine kóre oqıw programmaları sabaqlıqlar qóllanbalar, qaǵıydalar hám basqa normativ hújjetlerin jaratıw ushın tiykar bólim xızmet etedi. Mámleket tálim standartına ámel qılıw Ózbekstan Respublikası aymaǵında iskerlik kórsetip atırǵan mulkshilik forması hám mekemelik baǵınıwınan qátiy názer barlıq tálim mákemeleri ushın májburiy bolıp tabıladı.
Temanıń aktuallıǵı :
Birinshi jáhán urısınıń Ullı Britaniya ushın aqıbetleri, áwele, onıń bul urısda jeńimpaz shıqqan mámleketlerden biri bolǵanlıǵında. Jeńis sebepli Ullı Britaniya kóp zatlarǵa eristi. Germaniyanıń Ullı Britaniyaǵa qáwipi toqtadı.
Ullı Britaniya áskeriy qudıreti hám xalıq aralıq maydan daǵı tásiri jáne de ósdi hám de ol Milletler Ligasında húkimran poziciyaǵa iye bolǵan mámleketke aylandı. Milletler Ligası ámeldegi etken mandate sisteması eń kóp dárejede Ullı Britaniyaǵa payda keltirdi. Jeńiliske ushıraǵan Germaniya hám Turkiya burınǵı koloniyalarınıń eń kóp bólegi Ullı Britaniyaǵa tiydi. Mısalı, Ullı Britaniya Jaqın Shıǵısda Palestina, Transiordaniya hám Iraqtı basqarıw huqıqın qolǵa kirgizdi. Afrikada Teńgenika, Togo hám Kamerundıń bir bóleginde de Ullı Britaniyanıń sonday huqıqı payda boldı. Ullı Britaniya dominionlari da qurǵaqlay qalmadı. Milletler Ligası, atap aytqanda, Qubla Afrika Birlespeine Germaniyanıń Qublası -Batıs Afrikasın, Avstraliyaǵa Jańa Gvineya daǵı Germaniya koloniyaların, Jańa Zelandiyaǵa bolsa Batıs Samoa atawların basqarıw huqıqın berdi. Sanaat óndirisi keskin dárejede paseydi. Islep shıǵarılǵan tovarlardıń básekige shıdamlılıǵı tómenlewi áqibetinde mámleket sırtqı sawdası kólemi 2 teńdeyden artıq kemeydi.
Ullı Britaniya sonnan keyin óziniń “teńiz Malikasi” mártebesin tikley almadı. Germaniya áskeriy-teńiz flotı qúdireti sindirilǵan bolsa -da keleside AQSH áskeriy-teńiz flotınıń qudıreti asıǵıslıq menen ósip bardı. Nátiyjede 1920 jılǵa kelip Ullı Britaniya húkimeti eki mámleket áskeriy-teńiz flotına teń keletuǵın flot saqlaw dástúrınan waz keshiwge májbúr boldı. Bul faktorlar hám Ullı Britaniya koloniyaları daǵı milliy-azatlıq gúresi áqibetinde Britaniya kolonizatorlik sistemasınıń daǵdarısı baslandı.
Angliya ekinshi jáhán urısı qarsańında ekonomikalıq, siyasiy, social mashqalalar iyriminde edi. Húkimetten xalıq da razı emes edi. Ekinshi jáhán urısın aldın alıwı múmkin bolǵan mámleketlerden edi. Lekin bunday etpedi onıń ornına óz máplerini ústin qoydı.
Ekonomikalıq hám siyasiy tarawlarda kórilgen ilajlar hám de sanaattıń rawajlantiriliwi nátiyjesinde 1934- jıldan baslap ulıwma Angliya sanaat óndirisi bir qansha ósdi hám 1929 - jıldaǵı dárejege jetip odan bir az asdı. Bul bolsa aviatsiya ximiya hám basqa bir qatar sanaat tarmaqlarınıń rawajlanıwı esabına boldı. Sırtqı sawda aylanbası kóbeydi. Lekin mámleket ilgeri waqıtlardaǵı sıyaqlı, jańa ekonomikalıq rawajlanıw dáwirine kiralmadi. Urıs qáwipine qarsı, tınıshlıq ushın bolǵan umumdemokratik háreket sezilerli dárejede rawajlana bardı. 1935-jılda “tınıshlıq plebissiti” ótkerildi. Dawıs beriwde 11, 5 million kisi qatnasdı. Plebissit qatnasıwshılarınıń absolyut kóbisi kollektiv qawipsizlik ushın, quralsızlaniw hám agressiv mámleketliklerge qarsı tásirli sanksiya qollanıw ushın dawıs berdi. Húkimran dóńgelekler plebissit nátiyjelerin esapqa alıp, húkimet quramın qaytaldan dúzdiler. “Milliy húkimet”niń bas ministri Makdonald 1935- jıl iyunında jumıstan bosawǵa ruxsat berdi hám konservatorlar lideri Bolduin bas ministr etip tayınlandi. 1935- jıl noyabrinde náwbettegi parlament saylawında Bolduin basshı konservatorlar xalıq xojalıǵın qayta tiklew hám rawajlandırıw, kollektiv qawipsizlik siyasatın júrgiziw sıyaqlı wádeler beriw jolı menen jeńis etdiler. Konservatorlar keń jámiyetshilik aldında óz pozitsiyalarini bekkemlew ushın 1937- jılǵa shekem milliy leyboristlar hám milliy liberallar menen bir blokda boldı hám Bolduin basshılıǵında ekinshi konservativ “Milliy húkimet” dúzdiler. 1937-1940 - jıllarda Nevil Chemberlen bul konservativ húkimet joqarısında turdilar.
Bolduin hám Chemberlen basshı konservativ xukumatlari sırtqı siyasatda leyboristlar partiyasınıń qollap-quwatlawı menen Angliya -Germaniya, Angliya -Yaponiya qarama-qarsılıqların SSSR esabına jónge salıw etiwge umtıldı. Boltiq teńizinde Germaniyanıń pozitsiyasini kúsheytiw maqsetinde 1935- jıl 18 iyunda Angliya Germaniya menen teńiz pitimin dúzdi.
Angliya AQSH hám Fransiya menen birgelikte “qospaslik” siyasatı nıqabı astında jumıs kórip, fashist mámleketlerdiń agressiyasın xoshametlantirdi, 1935-1936 - jıllarda Italiyanıń Xabashistonga qarsı, 1936 -1939 -jıllarda Germaniya hám Italiyanıń Ispaniyaǵa qarsı intervensiya etiwlerine hám 1937- jılda Yaponiyanıń Uzaq Shıǵısda Kitayǵa qarsı urıs ashıwı ushın keń múmkinshilik berdi. Angliya, AQSH hám Fransiya batısda ámeldegi jaǵdaydı saqlap qalıw. Fashizm agressiyasın Shıǵısqa -SSSRga qarsı qaratıw ushın zor berip urındılar. 1937- jıl noyabrinde Angliya húkimeti lord Ralifaksni Germaniyaǵa jiberip, SSSRga qarsı Angliya, Germaniya Italiya hám Fransiyadan ibarat birlespe dúziwdi Gitlerga usınıs etdi. Usınıń menen birge Gitlerga Germaniyanıń Dansigni, Avstriya hám Chexoslovakiyani basıp alıwǵa Angliyanıń razı ekenligin bildirdi. Angliyanıń razılıǵı menen Germaniya 1938- jıl 12 -martında Avstriyanı basıp aldı.