Mchalar jad

QO‘SHIMCHALAR JADVALI

Izoh:Rim raqami bilan qo‘yilgan qo‘shimchalar shakldosh (omonim)lik xususiyatiga ega qo‘shimchalardir. Arab raqami bilan qo‘yilgan qo‘shimchalar esa ko‘p ma’noli (polisemantik) xususiyatiga ega qo‘shimchalardir.
s/y – so‘z yasovchi, lug‘/sh – lug‘aviy shakl hosil qiluvchi, s/m – sintaktik (munosabat) qo‘shimchalar sanaladi.
– belgi mavjud qo‘shimchalar qismlarga ajralmaydi.

Qo‘shim-chalar

-a I 1

2 3
-a II

-a III

-a IV

-a V 1

2

3

-a VI

-a VII -a VIII
-a IX -ajak
(a+jak), Yajak
-ak I

-ak II -ak III
-akam

-akay
-aki I 1
Turi

s/y

s/y s/y
s/y

s/y

s/y

lug‘/sh

lug‘/sh

lug‘/sh

s/m

lug‘/sh

lug‘/sh

s/y yoki lug‘/sh s/y
s/y

s/y

s/y
s/y
Qo‘shimchaning vazifasi

A

Otdan fe’l yasaydi

Sifatdan fe’l yasaydi Taqlid so‘zdan fe’l yasaydi
Fe’ldan sifat yasaydi

Taqlid so‘zdan ot yasaydi

Taqlid so‘zdan ravish hosil qiladi Harakatning davomiyligi, modal shakl

Fe’lning ravishdosh shakli

Davomiylik ma’nosidagi ravishdosh shakli, yetakchi fe’l tarkibida qo‘llaniladi Jo‘nalish kelishigining ko‘rinishlaridan biri
Kichraytirish oti shakli So‘roq yuklamasi shakli Ayollik jinsining ko‘rsatkichi
Fe’lning kelasi zamon sifatdoshi shakli

Otdan ot yasaydi; kichraytirish, o‘xshatish ma’nolarini bildiradi Otdan sifat yasaydi
Taqlid so‘zdan ot yasaydi Ot va sifatlardan ravish va sifat
yasaydi Ravish yasaydi
Otdan sifat yasaydi